Geschatte leestijd: 5 minuten.
Joh, gewoon niks van aantrekken.
Ik lees die zin regelmatig. En uit ‘m zelf trouwens ook regelmatig.
Maar toch.
We trekken ons er regelmatig toch wél iets van aan. En met “we” bedoel ik dan iedereen met chronische pijn. En met “we” bedoel ik dan in ieder geval al zo’n 2,5 tot 3 miljoen Nederlanders.
Dat zijn best veel mensen die zich nergens iets van aan moeten trekken.
In dit artikel deel ik 8 vooroordelen over mensen met chronische pijn. 8 dingen die je nooit moet zeggen tegen iemand met chronische pijn, mét alternatief.
#1 Je bent gewoon wat depressief.
Ja, chronische pijn gaat regelmatig gepaard met depressie. Maar dat is dan geen oorzaak, maar een gevolg van de worsteling met dagelijkse pijn. Van het continu inbeuken van die pijn op je lijf en hersenen. Als dat maar lang genoeg aanhoudt, raakt een mens daar in meer of mindere mate depressief van.
Alternatief: Ik begrijp het dat je pijn hebt en dat je het daar moeilijk mee hebt. Wat kan ik doen om je het gevoel te geven dat er mensen zijn die je steunen?
#2 Je moet je houding ten aanzien van pijn veranderen.
Natuurlijk, voortdurend slachtoffer spelen helpt niemand in het omgaan met chronische pijn. Maar positief denken is een middel om ermee te leren omgaan, niet een middel om de pijn weg te denken. Het is heel gezond om af en toe een periode te rouwen om wat de pijn met je doet, mentaal, fysiek, qua baan, relatie, vriendschappen, kinderen, hobby’s, etc. Veroordeel iemand niet om het feit dat hij of zij niet altijd vrolijk is.
Alternatief: Als je het nodig hebt om tegen iemand aan te praten, doe dat dan maar bij mij. Ik luister.
#3 Maar je ziet er zo goed uit! Jij kan niet ziek zijn.
Talloze mensen lijden onder de meest afschuwelijke ziektes die niet direct zichtbaar zijn. Zelfs mensen die op het oog ‘alles voor elkaar hebben’. Juist mensen met chronische ziektes kennen het principe ‘fake it till you make it’ maar al te goed.
Alternatief: Ik weet dat je, óók wanneer het niet zo lijkt, last hebt van pijn.
#4 Ik hoorde pasgeleden over een veel belovende behandeling die…
Natuurlijk komt dit vaak vanuit een goede bedoeling. Maar ga er maar vanuit dat mensen met chronische pijn dit zeer regelmatig te horen krijgen. Iedereen kent wel iemand die iemand kent die gehoord heeft over “de” oplossing voor chronische pijn. Alleen…”de” oplossing bestaat niet. Veel behandelingen zijn duur en/of kennen een niet wetenschappelijk bewezen effect.
Alternatief: Ik heb geen oplossing voor jouw pijn. Maar je kunt me wel vertellen wat je meemaakt en waar je doorheen gaat.
#5 Wat jij nodig hebt is gewoon meer beweging.
Natuurlijk, meer bewegen is voor iedereen goed. Maar de resultaten van beweging voor mensen met chronische pijn zijn niet onbetwist. Sommige vormen van beweging kunnen zelfs meer schade toebrengen, dus moet beweging juist bij mensen met chronische pijn altijd in begeleide vorm plaatsvinden. Het ‘pushen’ van chronische pijnpatiënten om meer te bewegen terwijl het eigenlijk meer een afbraak van conditie is, is contra-productief.
Alternatief: Ik zou graag willen weten welke technieken je zoal toepast om om te gaan met chronische pijn.
#6 Ik heb gehoord dat waar jij last van hebt, eigenlijk niet echt bestaat.
Een van de meest kwetsende boodschappen aan iemand met chronische pijn is te zeggen dat deze ziekte niet ‘echt’ bestaat. Ga er maar vanuit dat niemand uit vrije wil talloze doktoren bezoekt en behandelingen uitprobeert. Misschien dat jij wel in staat bent om de situatie waarin iemand met pijn verkeert te ontkennen; iemand met dagelijkse pijn kan dat zeker niet. En niet voor niets is chronische pijn enkele jaren terug als op zichzelf staande ziekte erkend.
Alternatief: Wat kan ik doen, waar kan ik meer lezen, om meer te leren over jouw ziekte?
#7 Je bent te jong om ziek te zijn en pijn te hebben.
Pijn en deze chronische ziekte kennen geen leeftijdsgrenzen. Oók jonge mensen kunnen chronische pijn hebben. Ook jonge mensen kunnen redenen hebben om hun zitplaats in een bus of trein niet af te staan of juist gebruik te maken van een gehandicaptenparkeerplaats. Dat ze er jong uitzien, betekent niet dat ze per definitie gezond zijn.
Alternatief: Ik doe mijn best om niet te oordelen over mensen aan de hand van hoe ze eruit zien.
#8 Je kunt alles bereiken, als je je mind er maar op instelt.
Dit privilege is voorbehouden aan mensen die niet hoeven te leven met een handicap. Voor iemand met chronische pijn kan de meest basale handeling al veel energie vergen, je moet continu afwegingen maken wat wel en wat niet te doen. Dat “alles” bereikbaar is, is dus een utopie.
Alternatief: Ik weet dat je je best doet. Wees trots op datgene wat je wél bereikt.
Toon interesse, zonder vooroordelen
Bovenstaande acht tips hebben natuurlijk alles te maken met vooroordelen. En vooroordelen over mensen met chronische pijn zijn er maar genoeg. Het leren omgaan met dagelijkse pijn is een proces, dat ik maar al te goed van dichtbij ken. Het is een proces dat veel tijd vergt, waarin je met vallen en opstaan leert wat voor jezelf de beste benadering van een leven met pijn is. Het is heel logisch dat buitenstaanders, die dat proces niet kennen laat staan zelf doormaken, zich soms weinig kunnen voorstellen bij de impact van een dagelijks leven mét pijn.
Maar mensen, oordeel gewoon eens wat vaker niet.
Toon gewoon interesse, stel vragen, laat zien dat je geïnteresseerd bent. Natuurlijk mag je iemand best een tip meegeven, maar laat het daarbij. Ga er maar vanuit dat iemand met chronische pijn week in week uit allerlei (goedbedoelde) tips op zich af krijgt. Leg uit dat je begaan bent met iemand, geef je tip, en verwacht geen dankjewel, feedback of verslag de volgende keer dat jullie elkaar tegenkomen. Vaak heeft iemand goede redenen om iets, of niets, te doen met jouw tip.
Deel je ervaringen
- Oordeel jij zelf snel over mensen? Heb jij vooroordelen over mensen met een ziekte of handicap?
- Welke vooroordelen heb jij zelf wel eens gedacht of geuit over mensen met chronische pijn?
- Welke alternatieve gedachten kun je ontwikkelen bij bovenstaande acht voorbeelden?
- Heb je zelf wel eens te maken gehad met vooroordelen over een ziekte of kwaal die je had? Hoe ging je er mee om?
Deel je gedachten via de reacties hieronder.
Meer lezen
- Ik schreef al eens eerder een blog over vooroordelen: Ik heb last van vooroordelen. Ja, echt. Het is dus best wel een, eh, thema. Ook voor mij, ondanks het feit dat ik er best bedreven in ben om me ‘er niets van aan te trekken’.
- Ik heb dit artikel gebaseerd op een eerder verschenen artikel bij Practical Pain Management. Goede, praktische, site trouwens.
Meningen die gaan over chronische pijnklachten slaan heel vaak de plank mis en roepen dan ergernissen op. De mensen die deze meningen uiten zoeken niet naar een verbinding met je. Het gaat dan niet om jou maar om de mening, misschien wel om het gelijk. Hoe langer je klachten duren, hoe minder belangstelling ze hebben, tot je ze niet meer hoort of ziet. Sommige mensen kunnen ook niet omgaan met pijnklachten en willen er niets van weten, ook niet als ze zelf klachten hebben. Totale ontkenning. Echte aandacht of invoelend vermogen is zeldzaam.
Helaas wel, Robert. En daar kun je dan op drie manieren naar kijken:
1- Ach, die mensen zijn het ook niet waard. Laat ze lekker.
2- Ik ga ze proberen te overtuigen van het tegendeel (vaak een moeizaam proces)
3- Wat is mijn eigen rol, ben ik zelf wel duidelijk genoeg.
Die laatste vergeten ‘we’ als mensen met chronische pijn nog wel eens. Altijd je beste kant laten zien, niet helder communiceren, klachten zelf afzwakken. Het boek ‘Leve Help’ van Anna Raymann vind ik heel helpend om juist dát aspect naar voren te brengen: wat is je eigen rol in het geheel.
Maar los daarvan, sommige mensen wíllen het ook echt niet weten, zijn er niet in geïnteresseerd, vinden het allemaal maar moeilijk. Vaak uit onzekerheid.