Samenvatting: Ziekte, pijn en de invloed van de geest, Bruijn

Geschatte leestijd: 18 minuten.

Hoe zit dat nou, die invloed van de geest op pijn? Allerlei onderdrukte emotionele conflicten kunnen -na verloop van tijd- tot uiting komen als pijnsignalen en andere ziektesymptomen. Pijn, en ziekte in het algemeen, laat je op lichamelijk vlak zien wat er op een dieper niveau uit balans is. Ziekte is dus eigenlijk een spiegel. Door de ware aard van je problemen te verwerken, in plaats van tegen jezelf te gebruiken, kun je het genezingsproces bevorderen. Verbreed je blik op chronische pijn door (deze samenvatting van) het boek ‘Ziekte, pijn en de invloed van de geest’ te lezen.

Wie is Erik Bruijn?

Erik Bruijn is psychodynamisch therapeut, Tibet kenner, zenleraar en schrijver. Hij publiceerde o.a. ook Tantra, yoga en meditatie en Ontmoetingen met meesters en dwazen.

De therapeutische aanpak van Erik Bruijn is gebaseerd op praktische kennis uit de psychotherapie, de klassieke yogatraining en de Tibetaanse geneeskunde.

waarom deze samenvatting van ‘ziekte, pijn en de invloed van de geest’?

• Op het eerste gezicht wordt er nog niet zoveel gepubliceerd over chronische pijn. Zoom je in, dan zijn er in de loop der tijd toch al behoorlijk wat pijnboeken geschreven. Door samenvattingen aan te bieden krijg je grip op wat er zoal verkrijgbaar is…en wat waarde toevoegt aan de kennis die je al hebt.
• Een samenvatting van een boek is handig voor het snelle overzicht. Om te beoordelen of het de moeite waard is om het hele boek te gaan lezen, lenen of kopen. Een samenvatting is natuurlijk veel te beknopt om het boek te kunnen vervangen.
• Een samenvatting van een boek is ook ná het lezen van het volledige boek handig. Je vindt er snel een compleet overzicht, je kan het later nog eens nalezen als bijvoorbeeld de inhoud wat is weggezakt.
• Een samenvatting bevat uiteraard weinig nuance. Het heeft geen toelichtende anekdotes of voorbeeldverhalen waardoor stof tastbaar wordt. Het heeft geen illustraties…want: soms zegt één beeld meer dan 1000 woorden. Het heeft geen toelichtende tabellen en het bevat vaak niet de retourvragen aan de lezer, die je aan het denken zetten.
• Kortom: Een samenvatting geeft grip, maar is ook altijd beperkt.

Tips bij het lezen van ‘Ziekte, pijn en de invloed van de geest’

• Probeer bij alles wat je leest hetgeen je leest op je eigen situatie toe te passen. Wat vind jij van, hoe denk jij over, in hoeverre pas jij al toe wat je leest, in hoeverre wíl je toepassen wat je leest.
• Uiteraard is de samenvatting deels ook míjn interpretatie van wat ik lees; het zijn de zaken die mij in het boek zijn opgevallen of triggeren die ik opschrijf. Daarmee ben ik verre van volledig, dat is ook niet het doel van de samenvatting. Het kan dus zijn dat jij juist andere zaken haalt uit het oorspronkelijke boek dan ik.

Inhoudsopgave ‘Ziekte, pijn en de invloed van de geest’ – Erik Bruijn

Ik las de eerste druk, 2006.

• Samengevat
• Inleiding
• Lichaam en geest
• Tibetaanse geneeskunde
• Immuunsysteem
• Psychodynamiek
• Pijnbeleving
• Pijn en meditatie
• Pijn en gevoeligheid
• Pijn en zelfontkenning
• Pijn onder ogen durven zien
• De verborgen boodschap van ziektesymptomen
• Het veranderen van ziekmakende gedragspatronen
• Ziekte als leermeester
• Meer lezen

Ziekte, pijn en de invloed van de geest in 11 zinnen

Er is een nauwe relatie tussen emotionele pijn en lichamelijke pijn. Het bewustmaken en verwerken van psychische en emotionele conflicten kan lichamelijke pijn laten verdwijnen.

We vertrouwen dat wat veilig is of lijkt (aantrekken), we wijzen af dat wat geluk in de weg staat of bedreigend is (afstoten) en we negeren (afsluiten) dat wat onaangenaam is, bijvoorbeeld pijnlijke zaken of dingen die onzeker maken. Dit zorgt niet voor veiligheid, maar voor innerlijke verwarring. Het staat vrijheid en geluk in de weg én kan zelfs de oorzaak zijn van pijn en ziekte.

De psychodynamiek gaat er van uit dat niet alleen je ziektegeschiedenis van belang is, maar ook je levensgeschiedenis. Álle levenservaringen kunnen meespelen in ziekte- of pijnsymptomen.

Met (gerichte) meditatie kun je niet de pijn, maar wel het lijden aan pijn opheffen. Dat lukt alleen als je bereid bent te onderzoeken wat er achter je pijn schuilgaat. Door de pijn te aanvaarden en door bewust te leven kun je een gevoel van bevrijding ervaren. Boeddhistische meditatie kan je juist helpen om anders te leren omgaan met je pijn.

Inleiding

Soms raakt het evenwicht in je lijf verstoord. Word je gezondheid bedreigd. Het aantal mensen bij wie er iets dergelijks aan de hand is, neemt toe. Dit boek(je) streeft naar een integrale kijk op gezondheid, waarin reguliere als alternatieve geneeswijzen worden gecombineerd.

De schrijver, Erik Bruijn, is ooit geïnspireerd door zijn (eerste) boeddhistische leermeester Zengo Miroku. Sindsdien is Erik als therapeut veel bezig met de enorme mogelijkheden van de menselijke geest om lichamelijke pijn te beïnvloeden. Dat is geen ‘tovenarij’, maar vooral hard werken, bewuste keuzes maken en moed hebben om pijnlijke situaties onder ogen te zien.

Ziekte, pijn, en daar aan gerelateerde problemen kun je ook zien als kansen voor bewustwording en groei en het inslaan van nieuwe richtingen.

Erik Bruijn in ‘Ziekte, pijn en de invloed van de geest’

Lichaam en geest

Er is een nauwe relatie tussen emotionele pijn en lichamelijke pijn. Het bewustmaken en verwerken van psychische en emotionele conflicten kan lichamelijke pijn laten verdwijnen. In de jaren ’80 van de vorige eeuw leidde dat uiteindelijk tot een nieuwe therapievorm: Integrale Psychodynamische Therapie.

Integrale Psychodynamische Therapie combineert traditionele psychologische kennis en psychotherapeutische praktijkervaring met inzichten en trainingsmethoden van lichaam en geest uit Azië.

Erik Bruijn in ‘Ziekte, pijn en de invloed van de geest’.

In deze therapievorm kom je veel grondbeginselen van de Tibetaanse geneeskunde tegen. Het krijgen van meer zelfinzicht en het oplossen van psychische en lichamelijke problemen staat centraal. ‘Regulier’ (medisch) denken en Aanvullend/Complementair denken komen hier samen.

Tibetaanse geneeskunde

Anders dan in het Westen, zijn in de medische traditie van de Tibetanen geneeskunde en spiritualiteit altijd met elkaar verbonden, op álle niveaus. Mentale en fysieke processen beïnvloeden elkaar wederzijds: het zijn twee aspecten van de mens die niet te scheiden zijn.

De monniken in de Tibetaanse gemeenschappen (en daarvoor nog in o.a. India, China en Iran) kregen eeuwenlang al het respect van de bevolking, júist omdat ze veel ziektes wisten te genezen. En: wie geneest, heeft gelijk. Uitgangspunt van de studies van deze monniken is altijd geweest dat de mens per definitie in een soort levens/doodsangst leeft, omdat vanuit het ‘ego’ (ik) de verbinding met het totale in het leven is verloren geraakt. Simpel gezegd: we zijn al eeuwenlang niet meer ‘heel’ en daardoor innerlijk in verwarring. We willen graag één en verbonden zijn, maar voelen dat lang niet altijd.

• Emoties als begeerte (aantrekken), afkeer (afstoten) en ontkenning (afsluiten) zijn strategieën geworden om met die doorlopende ‘angst’ om te kunnen gaan. Het zijn afweermechanismen, waarbinnen eigen (ego) verwachtingen, wensen, verlangens belangrijker zijn en waarin we onszelf beschermen tegen angstwekkende ideeën en suggesties.
• We vertrouwen dat wat veilig is of lijkt (aantrekken), we wijzen af dat wat geluk in de weg staat of bedreigend is (afstoten) en we negeren (afsluiten) dat wat onaangenaam is, bijvoorbeeld pijnlijke zaken of dingen die onzeker maken.

In de meeste gevallen voelen we ons hierdoor veilig. Maar, in werkelijkheid zorgt het vaak voor innerlijke verwarring en staat het vrijheid en geluk in de weg. De Tibetaanse geneeskunde gaat nog een stap verder: het staat vrijheid en geluk niet alleen in de weg, het kan ook de oorzaak zijn van ziekte, omdat het de energiebalans verstoort. En bijvoorbeeld voeding, gedrag, psychische problemen, seizoensinvloeden kunnen die energieverstoring nog eens versterken.

De meeste Tibetaanse artsen zullen energieverstoringen oplossen door een combinatie van kruiden (‘medicatie’/kruidenpillen) en adviezen in dieet én gedrag. De kruiden, vaak een doordachte combi van allerlei in de natuur aanwezige stoffen, geven impulsen aan het lichaam af en zorgen voor zelfherstellend vermogen. De kruiden versterken elkaar én dempen of neutraliseren de bijwerkingen. Massage, kompressen en kleine medische ingrepen zorgen voor een hernieuwd evenwicht in de energiebalans waardoor het immuunsysteem weer optimaal functioneert.

Immuunsysteem

Er is een rechtstreeks verband tussen de manier waarop we iets ervaren, of onszelf beschermen tegen pijnlijke ervaringen, en de werking van het immuunsysteem. Emoties en langdurige spanningen beïnvloeden bijvoorbeeld het aantal witte bloedlichaampjes (leukocyten) én hun manier van functioneren. Daarmee wordt de ontwikkeling van beschermende antistoffen geremd: het afweersysteem functioneert minder.

Andersom geredeneerd kan de menselijke geest -mits op de juiste manier ondersteund- ziekte juist genezen en de ervaring van het ziek zijn benutten voor innerlijke groei. Dat geldt voor pijn, maar ook voor o.a. astma, maagklachten, migraine, oorsuizen, rug- en darmklachten etc.

Psychodynamiek

Alles wat een mens denkt, staat in verbinding met en is afhankelijk van allerlei factoren in de buitenwereld. Je kunt jezelf niet los zien van je omgeving en van je ‘psycho-sociale’context.

De psychodynamiek gaat er van uit dat niet alleen je ziektegeschiedenis van belang is, maar ook je levensgeschiedenis. Kijk je alleen naar het ziektebeeld, dan mis je belangrijke elementen die voor diagnose en genezing van essentieel belang zijn. Álle levenservaringen kunnen meespelen in ziekte- of pijnsymptomen.

Voorbeelden van psychosociale factoren zijn: hoogte- en dieptepunten uit je leven, eventuele relatieproblemen of andere zaken waarin je bent vastgelopen, frustraties, onvervulde verlangens, ingehouden woede en onderdrukte angsten. Analyse hiervan maakt duidelijker welke krachten je gebruikt en welke je nog niet gebruikt, maar ook welke je tegen jezelf gebruikt. Eigenlijk maakt men een soort sterkte-zwakte analyse van jou als patiënt.

Pijnbeleving

De invloed van de geest kan zorgen voor het ontstaan van ziekte of pijn, maar kan dus vaak ook worden ingezet voor het genezen ervan.

Enkele voorbeelden hiervan:

• pijn bij soldaten aan het front, die vaak niet wordt gevoeld totdat de strijd over is. Of die minder heftig wordt als ze horen dat ze naar huis mogen.
• de relatie tussen angst en buikpijn bij met name vrouwelijke pijnpatiënten die in hun kindertijd misbruikt zijn. De onderdrukte angst kan op latere leeftijd gaan storen via (buik)pijn. Wordt de angst behandeld, dan verdwijnt uiteindelijk vaak ook de pijn.
• de emotionele pijn van rouw (verdriet, angst, frustratie, woede, wanhoop) die niet goed is verwerkt, zorgt vaak voor lichamelijke pijn. Dat kan gaan om rouw bij overlijden, of rouw bij het verlies van een relatie/scheiding.
• pijn die ‘verdwijnt’, of minder wordt, bij gebruik van een placebo. De menselijke geest kan zó in de veronderstelling komen dat er écht een medicijn wordt toegediend, dat de échte pijn duidelijk minder wordt. Dit werkt bv. bij pijn door reuma of kanker.
• lichamelijke pijn waar een depressie achter schuilgaat, die niet wordt onderkend (‘gemaskeerde depressie’)
• fantoompijn: het voelen van pijn die uit een lichaamsdeel lijkt te komen dat er niet meer is
• pijn als gevolg van schuldgevoel, bijvoorbeeld ten gevolge van mishandeling (de pijn dient dan als ‘straf’ voor schuld aan het mishandeld worden)

Allemaal voorbeelden van pijn waarbij de geest een grote invloed heeft. En andersom: als de geest sterk genoeg is om de pijn niet te voelen, wórdt deze pijn ook niet gevoeld.

Als de innerlijke weerklank ontbreekt, zijn zelfs de sterkste uitwendige prikkels niet in staat om vreugde of pijn te veroorzaken.

Dalai Lama

Pijn en meditatie

In het boeddhisme worden speciale trainingsmethoden van lichaam en geest toegepast: concentratie- en meditatietechnieken. Dat kan ook therapeutisch worden ingezet, bijvoorbeeld om:

• de geestelijke en lichamelijke gezondheid te bevorderen
• emotionele rust te vinden
• het concentratievermogen te verbeteren
• inspiratie op te doen
• te leren het eigen denken te doorzien en bewust te handelen

Er is een groot verschil tussen “pijn” en het “lijden aan pijn”. Alleen wanneer pijn weerstand oproept, ontstaat er lijden. Met meditatie kun je niet de pijn, maar wel het lijden aan pijn opheffen. Dat lukt alleen als je bereid bent te onderzoeken wat er achter je pijn schuilgaat. Door de pijn te aanvaarden en bewust door te leven kun je een gevoel van bevrijding ervaren.

Hoe je dat doet?

• door pijn, of een pijnlijke plek, onpartijdig waar te nemen of te observeren: ja, het doet pijn, maar dat is niet goed of slecht
• door meer ontspannen te reageren op de pijn, niet meer krampachtig samen te trekken als je pijn voelt
• door volledig en regelmatig te ademen, bewuster en dieper te ademen, en daardoor buitengesloten gevoelens toe te laten
• door de pijn te aanvaarden en echt ‘binnen te gaan’, door te dringen tot het wezenlijke van de pijn, in plaats van deze krampachtig van je af te houden
• door pijnervaringen en een eventuele slachtofferrol rondom die pijn -het verdriet rondom de pijn- juist helemaal los te laten: innerlijk stil te zijn ten aanzien van dit soort gevoelens

Als er alleen maar pijn is, zonder waarnemer of lever van die pijn, wordt pijn pijnloos. En is er geen lijden meer.

Erik Bruijn in ‘Ziekte, pijn en de invloed van de geest’

Pijn en gevoeligheid

Het ontvluchten van de pijn is geen helpende strategie. Als je geen pijn en verdriet kunt toelaten, kun je waarschijnlijk ook niet meer intens genieten of échte vreugde ervaren. Je raakt ’emotioneel op slot’.

Boeddhistische meditatie kan je juist helpen om anders te leren omgaan met je pijn. Je neemt je pijn nog wel waar, maar plakt er geen labels meer op. Gedachten als ‘de pijn zal wel weer lang duren’ of ‘de pijn voelt sterker dan de vorige keer’ komen wellicht nog wel op, maar laat je ook weer langsdrijven en weggaan. Zo sta je neutraler tegenover pijn en gedachten over pijn.

Pijn en zelfontkenning

Pijn maakt duidelijk dat je vastzit in jezelf. Dat je je moet bevrijden van innerlijke obstakels en benauwende belemmeringen. Het punt in je lichaam waar je pijn voelt, de aard of sterkte ervan, het tijdstip van de pijn: ze zeggen allemaal iets over die obstakels en belemmeringen.

Sta je neutraler, als een soort waarnemer, ten opzichte van je pijn dan zal je uiteindelijk merken dat deze vermindert. En leer je zelfs de boodschap van de pijn herkennen. Het is alleen niet meer zo makkelijk om écht te luisteren naar die boodschap, zeker niet met alle pijnmedicatie die we gebruiken om de pijn juist te dempen: onderdrukken, in plaats van dragen en je leefwijze zodanig veranderen dat de pijn niet meer om aandacht hoeft te vragen.

Pijn kan je zien als waarschuwingssignalen van lichaam én geest. Wat ga je ontdekken als je je eigen pijn die aandacht geeft waar het om vraagt, zonder daar angstig voor te zijn?

Pijn onder ogen durven zien

Pijn heeft dus veelal een waarschuwende functie. Maar hoe ontvang of ontcijfer je die boodschap van pijn?

In de oosterse yoga- en meditatietradities is ‘Totale acceptatie’ daarvoor een manier. Daarbij zie je de pijn niet langer als iets waartegen je moet vechten of je moet verzetten. Je verwelkomt de pijn juist als ‘vriend’ die je iets komt vertellen.

Pijn onderdrukken met bijvoorbeeld pijnmedicatie is juist een oppervlakkige manier om er mee om te gaan. Je luistert immers niet écht naar de achterliggende boodschap: je onderdrukt het symptoom in plaats van dat je luistert naar de boodschap.

Het bestrijden van pijn is uiteraard volkomen gerechtvaardigd. Maar als je pijn onderdrukt met een pijnstiller kom je nauwelijks toe aan een bezinning op de betekenis van die pijn.

Erik Bruijn in ‘Ziekte, pijn en de invloed van de geest’.

Het helpt al als je pijn gewoon als ‘pijn’ tegemoet treedt, zonder er het label ‘goed’ of ‘slecht’ aan te hangen. De volgende eenvoudige, veel toegepaste oefening helpt je daarbij.

1. Ga zo comfortabel en ontspannen mogelijk rechtop zitten (liggen op je rug mag ook)
2. Laat gedachten die opkomen gewoon ontstaan, zonder er aandacht aan te besteden. Laat ze verschijnen en ook weer verdwijnen, ga er niet op in.
3. Begin rustig en diep door de neus te ademen met gesloten ogen, net zo lang totdat je kalm en regelmatig ademt.
4. Stel je voor dat je de plek in je lichaam waar het pijn doet ‘aanraakt’ met je adem. Je stuurt je ademhaling naar de pijnlijke plek.
5. Adem je uit, stel je dan voor dat de ingeademde plek je lichaam weer verlaat.
6. Richt je aandacht nu een aantal minuten op de pijn, in alle rust en zonder de pijn te ‘labellen’. Treed de pijn rustig tegemoet, stil en ontspannen. Je wijst ‘m niet langer af, voorzien van allerlei oordelen, maar beschouwt de pijn als je vriend.
7. Stel je voor dat je niet zozeer naar de pijn kijkt, maar dat je er in kijkt, alsof je de pijn binnengaat.

Wat gebeurt er vervolgens vaak?

1. De pijn neemt meestal eerst toe. De pijn krijgt je volle aandacht zonder dat je probeert er aan te ontkomen. Je gaat er recht op af en dwars doorheen. Accepteer dit: het hoort er voor nu even bij.
2. Vervolgens wordt de pijn kleiner en trekt zich samen in één punt. Naarmate je langer kijkt, wordt dit punt steeds kleiner, tot aan een speldenknop. Waarschijnlijk wel heel fel: als het brandpunt van je pijn.
3. Hou je aandacht sterk gericht op dat punt. Vaak verdwijnt het pijnlijke gevoel na verloop van tijd en ga je de achterliggende oorzaak van de pijn zien: dat wat achter de pijn verscholen ligt. En dat kan van alles zijn: onderdrukte boosheid, een ontsteking, irritatie of frustratie over iets of iemand…’pijn’ is vaak een ontlading van opgehoopte spanning.

Alleen als je wérkelijk kijkt naar de pijn, met totale aandacht en betrokkenheid, kun je één worden met de pijn en haar bron ontdekken. Je doorbreekt het patroon dat je gevangen hield en belandt bij het werkelijke probleem, het onderliggende conflict. Dat kan leiden tot huilen, schreeuwen, woede; zorg er dus voor dat je je in een veilige omgeving bevindt als je bovenstaande oefening gaat doen.

Als we onszelf accepteren zoals we zijn, met alles wat we hebben meegemaakt -de manier waarop we ons leven hebben geleefd, onze gevoelens over hoe we behandeld zijn, onze verwachtingen, onze angst en boosheid- dan kunnen we naar deze waarheid kijken en haar aanvaarden zoals ze is. Als we onszelf volledig accepteren en niet langer afwijzen, dan zal de pijn meestal onmiddellijk verdwijnen.

De verborgen boodschap van ziektesymptomen

Psychische conflicten en emotionele pijn verschijnen op lichamelijk niveau in de vorm van pijnsignalen en ziektesymptomen. Door de boodschap hiervan te ontcijferen kun je ontdekken om welke moeilijkheden het gaat en de problemen verwerkbaar maken en proberen op te lossen. Dat ondersteunt eventuele inspanningen van een arts.

De kracht van de menselijke geest is enorm. Ze heeft het vermogen emotionele problemen of blokkades lichamelijk te uiten, via allerlei gezondheidsproblemen en ziektebeelden. De hals functioneert daarbij als verbinder tussen hoofd en hart, tussen verstand en gevoel.

Het boek vervolgt met zeven casussen waar emotionele problemen hebben geleid tot lichamelijke uitingen:

• casus 1: de afkeer van en intolerantie voor melk, die ontstaan is doordat een vrouw in haar vroege kinderjaren continu werd afgewezen door haar moeder, die ook nog eens de oudere zus voortrok
• casus 2: de vrouw die eczeem heeft aan haar linkeroor, die ontstaan is door het voortdurend telefonisch moeten aanhoren van alle levensproblemen van een schoonzusje (‘geen grenzen durven stellen’)
• casus 3: een vrouw met zware stem en overmatige haargroei, ontstaan omdat haar vader liever een jongen had gekregen als opvolger in de tuinderij (de vrouw onderdrukte jarenlang haar vrouwelijke kanten, om haar vader tevreden te stellen)
• casus 4: de man die dichtbij slecht ziet en een bril moet dragen, ontstaan omdat hij altijd bang is geweest voor de strenge en autoritaire ogen van zijn vader (beroepsmilitair)
• casus 5: een vrouw die allerlei vormen van huiduitslag heeft: jeukende ontstekingen, veroorzaakt door allerlei schoonheidsproducten. Ontstaan toen haar vader al vroeg overleed en haar moeder, schoonheidsspecialiste, moest overleven en geen ruimte bood voor emotionele verwerking.
• casus 6: een vrouw die zich altijd en overal buitengesloten voelt, maar eigenlijk zélf nooit ergens bij wíl horen. Het als enige van het gezin overleven van een bombardement in de oorlog blijkt er onder te liggen.
• casus 7: een man met heftige pijn in zijn benen, die vroeger zijn broers en zussen moest opvoeden na overlijden van hun moeder. Zichzelf nog altijd volledig wegcijfert en altijd voor iedereen klaarstaat. Zichzelf allerlei verplichtingen oplegt en nooit ‘klaar’ is. Pas als hij al zijn woede eruit gooit dat zijn vader de vaderrol niet op zich nam, verdwijnen de pijnen als vanzelf.

In alle gevallen kan met gerichte therapie, waarin achterliggende angsten worden onderzocht en benoemd, het fysieke ongemak worden weggenomen: de melkintolerantie, eczeem, overmatige haargroei, verziendheid, huidjeuk, eenzaamheid en beenpijnen verdwijnen stuk voor stuk.

Het veranderen van ziekmakende gedragspatronen

Natuurlijk is het niet altijd zo simpel als in de beschreven casussen. Dergelijke therapie is hard werken, vraagt veel voorbereiding, begeleiding en nazorg.

En soms is een patroon al zó ingesleten of conditie zo verzwakt, dat er geen of weinig winst te behalen valt. Soms wíllen mensen ook niet meer veranderen, omdat de ziekte ook een bepaalde winst heeft gebracht (‘alle aandacht krijgen’, ‘niet hoeven te werken’ etc.) Het uitproberen van ander gedrag kost vaak ook gewoon veel tijd. Veel fysieke problemen bij volwassenen zijn terug te leiden naar emotionele problemen in de kinderjaren, maar dit gaat ook weer niet altijd op.

Ziekte als leermeester

In de Tibetaanse geneeskunde staan de drie emotionele afweerstrategieën aantrekken, afstoten en afsluiten dus voor begeerte, afkeer en ontkenning.

• Bij afsluiten gaat het vaak om ontkenning uit angst.
• Bij aantrekken gaat het veelal om een onvervuld verlangen, iets dat lange tijd onderdrukt is of om een diepe hunkering naar aandacht, liefde, waardering of acceptatie. Een verlangen naar bevrijding uit een impasse.
• Bij afstoten/afkeer gaat het vaak om ingehouden woede, voortkomend uit frustratie of machteloosheid.

In een therapeutische sessie kan je de situatie naspelen en de negatieve gevolgen zodanig voelbaar maken dat de patiënt ze niet langer kan ontkennen en/of weigert ze nog langer te accepteren. Een bevrijdende doorbraak volgt dan in de meeste gevallen, een levensinstelling verandert en dát kan er toe leiden dat er ruimte komt voor herstel.

Juist de geest heeft een enorme invloed op het ontstaan en ook weer verdwijnen van ziektes. Helaas is juist dit nog weinig onderzocht in de reguliere geneeskunde en zijn lichaam en geest juist van elkaar gescheiden. Gelukkig komt er de laatste jaren weer meer aandacht voor een meer holistische kijk op ziektebeelden, en zeker ook op pijn.

Hoe dan ook, ben je als patiënt ook vooral zélf verantwoordelijk voor het dragen van je eigen ziekte, zonder dat je daar schuld aan hebt. Zo lang je maar alles doet wat nodig is om de schade van de ziekte te beperken en de ziekmakende factoren te neutraliseren. Om diep, van ver of binnenuit, antwoord te geven op de situatie die door de ziekte veranderd is: je bent niet langer machteloos of passief en hoeft niet meer af te wachten of iemand anders ooit met een oplossing komt om je kwaliteit van leven te verbeteren.

Ziekte is geen vijand die je moet bestrijden, maar een leermeester wiens lessen je zoveel mogelijk ter harte moet nemen. Ziekte laat je op lichamelijk vlak zien wat er op een dieper niveau uit balans is. Ziekte is dus eigenlijk een spiegel.

Erik Bruijn in ‘Ziekte, pijn en de invloed van de geest’.

Deel je ervaringen

• Wat gaat er door je heen, als je de samenvatting van ‘Ziekte, pijn en de invloed van de geest’ leest? Sta je open voor deze gedachten, of roept het juist weerstand op?
• Heb jij zelf het idee dat er onder jouw pijn emotionele blokkades of weerstanden liggen?
• Heb jij wel eens nagedacht over, of therapie gevolgd rondom, de psychosociale factoren die ook mee kunnen spelen bij jouw chronische pijn?

Deel je gedachten en ervaringen via de reacties hieronder, of neem contact met me op.

wat vind ik van ziekte, pijn en de invloed van de geest?

‘Ziekte, pijn en de invloed van de geest‘ is met name een theoretisch boek. Tegelijkertijd is het boek zeer goed leesbaar. De korte casussen die in het boek worden behandeld maken de boodschap tastbaarder. Heb je het volledige boek tot je beschikking, lees dan de volledige casussen eens door. Het boek kan je als lezer best prikkelen, zeker als je er (nog) van overtuigd bent dat jouw chronische pijn een 100% lichamelijke oorzaak heeft. En ook al heeft jouw pijn zo’n duidelijke oorzaak: het feit dat deze chronisch is geworden en een stevige impact heeft op jouw kwaliteit van leven doet mentaal iets met je. En misschien wel meer dan je op het eerste gezicht denkt.

Ik moet bekennen dat ik het boek toch met een gezonde dosis argwaan doornam. De casussen die behandeld worden in het boek zijn natuurlijk overduidelijk: duidelijke issues uit het verleden zorgen voor lichamelijke problemen, waaronder pijn. Maar de realiteit van veel mensen met chronische pijn is lang niet altijd zo zwart-wit. Waardoor ook de ‘issues’ die je zou kunnen tackelen om van je pijn af te komen, of de impact ervan in je dagelijks leven te verkleinen, niet zo voor de hand liggen als in het boek beschreven. Vaak ligt e.e.a. veel subtieler.

Toch vind ik het boek een mooie inspirator, juist voor mensen die hun pijn nog heel ‘bio’ benaderen. “Er is schade in mijn lijf en dat moet behandeld worden want dan is de pijn weg”. Het laat mooi zien dat er méér factoren meespelen die achter de pijn liggen die je voelt, of die meespelen bij het in stand houden van de (impact van je) pijn. Het triggert tot je meer verdiepen in de holistische kijk op pijn, in onderwerpen als leefstijl en positieve gezondheid, in andere geneeswijzen dan puur ‘onze Westerse kijk op gezondheid’.

En juist daarom vind ik het een aanrader!

Meer lezen

• Ik schreef eerder al eens blogs over Schone pijn en Vuile pijn. Een deel sluit mooi aan op wat in dit boekje wordt behandeld omtrent ‘anders leren omgaan met pijn’.
• Lees meer over de energiebalans in de Tibetaanse geneeskunst: vata, pitta en kapha.
• Bezoek de website van Erik Bruijn, met meer info over zijn zen-trainingen en boeken.
• Ook in de Zorgstandaard Chronische Pijn, dé leidraad voor iedere behandeling van chronische pijn, staat het Bio-Psycho-Sociale model centraal. Lees meer over de standaard.
• Stichting Emovere vraagt in Nederland aandacht voor onbegrepen lichamelijke klachten. Uitgangspunt bij Emovere is dat (onbewuste) verdrongen emoties aanhoudende lichamelijke klachten kunnen veroorzaken. Zij hebben een speciaal kennisplatform vormgegeven voor patiënten en zorgverleners: www.depijnvoorbij.nl