Het leven wordt mooi als je de juiste toon weet te vinden

Geschatte leestijd: 5 minuten.

Ik werd eergisteren, de laatste dag van april, getriggerd door de volgende spreuk die bij ons op de scheurkalender in de wc hangt:

Het leven is als muziek: het wordt mooi als je de juiste toon weet te vinden

Omdenken scheurkalender 2020

Muziek: centraal element in mijn leven

Zoals ik al vaker op deze site heb beschreven, speelt muziek sowieso wel een centrale rol in mijn leven. En dan bedoel ik enerzijds muziek luisteren, met een brede muziekinteresse; van Springsteen tot Anouk, van John Mayer tot Nick en Simon (ja echt!), van AC/DC tot jazz/fusion en van Melissa Etheridge tot Blof/Racoon en Chef’s Special. Maar anderzijds zéker ook zelf muziek maken, in mijn vaste bands OnCue (2019: 25 jaar!) en Tak & Band (sinds 2018). Ik speel dagelijks piano en repeteer -buiten corona tijden- wekelijks.

De laatste jaren is er nog een ander muzikaal element in mijn leven bijgekomen, namelijk het vrijwilligerswerk voor Stichting Muziekids. Een mooie combinatie van ‘muziek’ en ‘zorg’, waarbij kinderen en jongeren met muziek worden afgeleid in ziekenhuizen en zorginstellingen.

Muziek: pijnstiller in barre tijden

In de jaren dat ik moest leren omgaan met pijn, die na verloop van tijd als ‘vanzelf’ chronisch werd, heb ik altijd houvast gehad aan muziek. Op de momenten dat het moeilijk werd, pittig was, té pittig werd, kon ik altijd terugvallen op muziek. Mijn favoriete songs en playlists boden dan troost en afleiding. Koste wat kost ben ik zelf muziek blijven maken; dagelijks achter de piano en tijdens repetities met beide bands.

Had je daar dan energie voor?

Nee. Maar het was een overlevingsmechanisme. Blijkbaar komen er dan andere krachten vrij. Het blijven spelen hield me letterlijk op de been. En op een of andere manier die ik lang niet begreep, voelde ik ook letterlijk even wat minder pijn tijdens het muziek maken. Zowel bij repetities, als live op het podium.

Dikwijls lag ik tussen het spelen door, in de repetitieruimte of in de keuken van een of andere kroeg, gestrekt op de vloer. Even mijn rug ontlasten en de opkomende pijn niet voelen. Soms tot grote schrik van een kroegeigenaar, als ik vergeten was om dit vooraf aan te kondigen 🙂 Maar daarna kon ik toch weer 45 minuten verder. Eerst dacht ik dat het puur de adrenaline, de kick, van het live spelen voor publiek was. Maar hoe kwam het dan dat ik ook thuis tijdens het piano spelen voor ‘even’ minder pijn voelde?

Later ben ik de boeken van Erik Scherder gaan lezen en online video’s van zijn colleges gaan terugkijken. Nu snap ik het mentale en fysieke proces iets beter van wat er in mijn brein precies gebeurt tijdens het zelf muziek maken. Muziek maken leidt niet alleen af, het zorgt ook echt voor demping van pijnsignalen in je brein.

Iemand zei al gekscherend, ‘nou, dan moet je maar professioneel muzikant worden’… Tja, daar moet je dan wel voldoende talent voor hebben :-), en een ijzeren discipline om steeds beter te worden.

Maar goed, ‘muziek’ speelt bij mij dus een centrale rol in mijn leven en bij het leren omgaan met pijn. In het vinden van voldoende afleiding. En soms ook in het vinden van troost. Lees mijn blog over mijn ervaring in Den Haag 2016 maar eens terug…

Fasen in omgaan met chronische pijn

Voor mij is het proces van (leren) omgaan met chronische pijn als een muziekstuk dat regelmatig wisselt van tempo, ritme, toonhoogte en intensiteit.

Het chronische pijnproces wordt ook vaak vergeleken met rouwverwerking, waar ik me ook wel in kan vinden. Ik heb ook braaf alle subfasen doorlopen:

• Ontkenning (die pijn gaat echt wel weer weg);
• Woede (lazer op met die k%&!@* pijn!);
• Onderhandelen (oké, als ik me drie weken volledig rustig hou, dan is daarna die pijn echt wel weg);
• Depressie (wat moet ik in hemelsnaam nog doen om het minder te laten worden) en
• Aanvaarding (goed, ik geloof dat dit het is en zo blijft…en nu…).

Ik benoem het ook bewust als léren omgaan met chronische pijn. Ik ervaar het ook echt als een proces dat je met vallen en opstaan héél langzaam leert. Een proces ook uit de categorie ‘Leven Lang Leren’, helaas…

Het chronische pijnproces zelf is als muziek

Muziek kent snellere en langzamer passages. Muziek kan hele vrolijke tonen en sferen hebben, maar ook sombere en duistere passages. Muziek brengt je in allerlei stemmingen.

Ik realiseerde me een tijdje terug dat het chronische pijnproces zelf ook een vorm van muziek is. Het is haast net als het (leren) spelen van een lang en ingewikkeld muziekstuk. In het begin lijkt het alles overweldigend en heb je geen idee hoe dat hele stuk onder de knie te krijgen. Wanneer je het opdeelt in kleinere stukken en vervolgens stap voor stap – en met het nodige geduld – de onderdelen benadert, wordt het steeds beheersbaarder en krijg je uiteindelijk meer grip op het complete stuk.

Het dealen met de pijn, het worstelen en strijden met de pijn, het berusten in pijn (‘accepteren’ heb ik altijd een vreselijke term gevonden) gaat in langzame en soms snellere fasen. Wanneer je aan het begin staat lijkt het alles overheersend en is nauwelijks te bevatten wat er gebeurt. Het ene moment heb je het zwaar en is de pijn te pittig om mee om te gaan, het andere moment gaat het toch een stukje beter en zit je in een positievere flow. Vorder je in het proces, dan krijg je meer grip op wat wel en niet werkt en hoe je een nieuwe balans krijgt. Zo makkelijk als ik het nu opschrijf is het in de praktijk uiteraard niet; die ritmes wisselen elkaar continu af, gedurende het jaar en jaar in jaar uit. Als een doorlopende cadans, waar je helaas vaak toch weinig invloed op hebt. Maar de manier waarop je je in die cadans beweegt, daar heb je zeker – stap voor stap en met geduld – wél invloed op.

Uiteindelijk gaat het bij omgaan met chronische pijn vooral ook om het ‘vinden van de juiste toon’.

Maar, laat ik het niet ontkennen, ook om het vinden van de juiste medicatiebalans :-). Want die medicatie heeft ook altijd meegeholpen natuurlijk, en nog steeds. Ik kan wel een mooi verhaal schrijven over de werking van muziek op pijn, maar ‘muziek’ is natuurlijk maar één van de elementen die meehelpen in het leren omgaan met chronische pijn. Wel een heel mooi en positief element.

Deel je ervaringen

• Heb jij ook zo’n rode draad, zo’n vast element in je leven, dat je houvast biedt en telkens weer terugkomt?

• Heb jij ook chronische pijn, of een andere chronische ziekte, en in de loop der tijd ervaring opgedaan hoe hier mee om te gaan?

Ik ben nieuwsgierig, laat me via de reacties weten waar jij telkens opnieuw je energie uit haalt.

Lees meer

• Meer weten over OnCue, Tak & Band? Lees de startpagina over Muziek. En ja, als je zorgt voor een nieuwe boeking voor een van ‘mijn’ bands, dan biedt je dus eigenlijk een stukje muziektherapie! 😉

• Benieuwd naar het leuke en nuttige werk van Stichting Muziekids?

• Wil je meer weten over de werking van muziek in het brein? Lees het boek Singing in the brain van Erik Scherder. Er is trouwens ook een samenvatting, Singing In The Brain Light, beschikbaar.

• Ook periodiek geïnspireerd worden door leuke en prikkelende Omdenken quotes?