‘Goed doen’ in de maatschappij: hoe doe je dat?

Geschatte leestijd: 12 minuten.

Burgerschap. Wereldburgerschap. Twee woorden die me altijd wat vreemd, wat beleidsmatig, in de oren klinken. Voel jij je een ‘burger’? Of ‘wereldburger’? En doe jij aan (wereld)burgerschap? Iets dat voor velen haast vanzelfsprekend is: bijdragen aan de maatschappij, je inzetten voor een vereniging, of een goed doel steunen. Niet iedereen geeft daar het labeltje burgerschap aan, maar doet het gewoon. Een blog over goed doen. Over burgerschap. En over burgerparticipatie.

Burgerschap

Het woord ‘burgerschap’ kan je op meerdere manieren uitleggen. Ik kies er in dit verband twee, om vervolgens door te gaan op met name de tweede uitleg.

Staatsburgerschap

Wikipedia: Burgerschap wordt ook wel staatsburgerschap genoemd. Het is de status van een natuurlijk persoon – meestal voortvloeiend uit de nationaliteit van deze – toegekend door de gebruiken of wetten van een staat, waardoor deze persoon – die vanaf dan burger van die staat wordt genoemd – bepaalde rechten en plichten verkrijgt.

Ofwel, je voelt je Nederlander. En handelt naar de Nederlandse wetten, gebruiken, rechten en plichten.

Voel ik me Nederlander?

Ja, jawel, toch wel. Gek genoeg ben ik me méér bewust geworden van dat Nederlanderschap juist toen ik een tijdje naar het buitenland ging. Stagelopen in Guatemala (Midden-Amerika) en mijn scriptieonderzoek in Maleisië (Zuid-Oost-Azië). Door die tijd buiten Nederland, 5 maanden in Guatemala en ruim een maand in Maleisië & Indonesië, werd ik me bewuster van de Nederlandse gebruiken en gewoontes. Van het feit dat we het in Nederland in het algemeen ‘best goed voor elkaar hebben’. Dat je wel een hoop kunt mopperen over allerlei zaken in Nederland, maar dat we het in beginsel prima geregeld hebben, veelal ruimdenkend zijn en allerlei basisvoorzieningen goed op orde hebben.

Door die buitenland ervaringen, en latere reizen, ben ik me Nederlands burger én wereldburger tegelijk gaan voelen. Ik hoor bij Nederland en ben tegelijk onderdeel van een veel grotere wereld, waar ik aan kan bijdragen.

Participerend burger

Een andere dimensie aan dat burgerschap is het feit dat je als burger aan een maatschappij meedoet.

Wikipedia: Participatie betekent dat iemand actief meedoet in de maatschappij waar hij woont. Dat kan door te werken, door onderwijs te volgen, door vrijwilligerswerk te doen. Maar ook door culturele activiteiten, zoals het bezoeken van een museum, concert, enzovoorts. Participatie slaat dus niet alleen op werken, maar is veel breder dan dat.

Ben ik participerend burger?

Ja, zowel in Nederland als in de wereld. Ik heb lang en met veel plezier gewerkt, bij Stichting JoHo. Bijdragen aan talentontwikkeling en internationale samenwerking; ervoor zorgen dat iemand zich persoonlijk kan blijven ontwikkelen, vaak met hulp van een internationale (‘out-of-your-comfort’) ervaring. Samen met subsidies van Buitenlandse Zaken heb ik er aan bijgedragen dat vele jongeren zichzelf leerden ontwikkelen door een tijdje in het buitenland te vertoeven. En zich daarbij ook ontwikkelden als wereldburger, met een helikopterview over Nederland in de wereld.

Sinds +/- 2016 staat dat werk op een zeer laag pitje; ik schreef al vaker over mijn chronische pijn. Toch hoop ik in de toekomst weer voor JoHo actief te worden. Toch ben ik actief naar manieren blijven zoeken om aan de maatschappij mee te doen, mijn bijdrage te leveren. Want mijn hersenen zijn ondanks de pijn toch nog (redelijk) actief. En ik kreeg meer tijd, die ik nuttig wilde besteden binnen de fysieke beperkingen die er zijn. Ik bleef participeren op cultureel gebied, o.a. via coverband OnCue en singer-songwriter band Tak&Band. En ik koos voor vrijwilligerswerk.

Goed doen: vrijwilligerswerk in actie

Een vrij lange inleiding, om in te zoomen op mijn ‘participatie-dimensie van burgerschap’. Ofwel: wat doe ik concreet, om goed te doen in de maatschappij?

Ik schreef al eens eerder uitgebreid over de stichtingen waar ik mij voor in ben gaan zetten. Dat ga ik hier dus niet opnieuw doen.

Ik wil in dit blog vooral inzoomen op de vraag Hóe doe je dat nu, ‘je inzetten voor meer muziek in de zorg’, of ‘bijdragen aan de uitbouw van een landelijk pijnplatform’? Hoe draag je als band bij aan het (cultureel) plezier van anderen? En vooral: wat houdt dat in de praktijk in?

Ik schreef trouwens ook al eens eerder over ‘hoe draag je bij aan een goed doel?’, met met name op Muziekids gerichte voorbeelden hoe je dat nu in de praktijk kunt doen.

Goed doen voor Muziekids

Méér muziek voor kinderen en jongeren die in Nederlandse ziekenhuizen moeten zijn en/of verblijven. Want: muziek leidt af, biedt troost, draagt zelfs bij aan herstel. Het blijkt een goed doel dat uitermate goed bij mij past. Ik ben blij dat het in 2018 op mijn pad kwam; het heeft mij ook nieuwe zingeving geboden. En daar ben ik ze tot in de eeuwigheid dankbaar voor.

Maar wat doe je dan precies, in de praktijk?

Ik stimuleer acties, in mijn eigen omgeving en netwerk.

Ik ging in gesprek met de middelbare school van mijn oudste dochter Ana (Graaf Engelbrecht), die jaarlijks een goed doel steunt. Leerzaam voor het burgerschapsgevoel van opgroeiende kinderen én tegelijkertijd levert het concreet wat op Muziekids. De school organiseerde een sponsorloop, een dag vol activiteiten. Opbrengst: ruim €1.800. Mede met dat geld kunnen materialen (instrumententrolleys) worden aangeschaft en/of worden kosten gedekt van de inzet van muziekvrijwilligers en professionals. Ik hield een praatje op het podium voor ruim 80 scholieren (buiten-mijn-comfort-zone) en nam dankbaar mijn allereerste Muziekids cheque in ontvangt. Ik leerde er van, de scholieren en docenten leerden ervan én het droeg concreet bij.

Zo ging ik ook het gesprek aan met de lagere school van de jongste twee kids (de Spoorzoeker). Midden in coronatijd werd er €1.000 opgehaald met een statiegeld-flessenactie en een dansmarathon-voor-Muziekids. Mijn jongste dochter Jans ging 17 klassen rond voor een mini-spreekbeurt over Muziekids en alle leerlingen volgden een online muziekworkshop georganiseerd door Muziekids. Jans leerde ervan, de leerlingen leerden over een goed doel, ik leerde er van én het droeg concreet bij met een prachtig resultaat -ondanks corona.

Zo zijn er meer acties. Ik ging het gesprek aan met het OLV (Onze Lieve Vrouwe Lyceum), toevallig ook de nieuwe middelbare school van mijn zoon. Er volgt een grote sponsorloop en goede-doel-dag in het najaar. Ik sprak met Tatiana van Muziekanjers, die al net zo’n passie voor muziek heeft als ik. Zij ging aan de slag met het Vakantieorkest Ad Hoc, dat met collectes tijdens een concertreeks in de zomer gaat bijdragen aan Muziekids.

En ik vertel over Muziekids. Aan iedereen die het horen wil…en regelmatig mail ik met allerlei contacten, bedrijven, verenigingen, serviceclubs om ze te vertellen over ‘mijn’ goede doel. Laat die sneeuwbal maar gaan rollen.

Doe mee met Muziekids! Jouw invulling van je ‘burgerschap’.

Dat wat ik doe, kijken in mijn netwerk wie of wat kan bijdragen met een actie voor Muziekids, kan jij natuurlijk ook. Of we doen het samen. Help je mij mee die sneeuwbal te laten rollen en groeien? Kijk eens of je bedrijf Muziekids kan steunen. Of de school van je kinderen een actie wil organiseren. Of je sportclub een sportdag voor het goede doel kan houden. Of jouw vriendengroep een leuke actie kan bedenken. Of je vaste bakker, slager, groenteman of supermarkt iets wil doen.

Muziekids wordt op steeds meer locaties, ziekenhuizen en kinderklinieken, actief. Dat is fantastisch…én vergt veel extra financiële middelen. Doe je mee?

Goed doen voor de Landelijke Pijn Organisatie

Ik ben ruim 25 jaar rug’patiënt’ (ik zoek nog een betere term) en ben al zo’n 10 jaar bezig met het leren omgaan met chronische pijn. In al die jaren heb ik veel kennis opgedaan over hoe pijn werkt. Maar ook over hoe ik zelf in elkaar zit, ook in relatie tot die pijn. Er is voor ongeveer €100.000 aan mij gesleuteld en behandeld, heb ik laatst eens becijfert. Zowel fysiek als mentaal. Ik heb sterk het gevoel dat ik daar maatschappelijk iets tegenover moet zetten, mijn bijdrage als burger moet leveren. Ja, ik heb een chronische ziekte. Maar dat betekent niet dat ik helemaal niets meer kan; hoogstens dat ik mijn doelen stevig heb moeten bijstellen en functioneer binnen een aantal beperkingen / randvoorwaarden.

En ik wil wat met al die opgedane kennis en praktijkervaring rondom pijn doen.

In 2019 kwam ik in contact met Anna Raymann, voormalig fysiotherapeute en op dat moment aan het schrijven aan haar derde boek, Overleven met chronische pijn. Ik bood mijn lees-skills aan en werd proeflezer. Sindsdien bleven we in contact en kwamen we er al snel achter dat we veel hetzelfde dachten over hoe je op een duurzame manier mensen die leren omgaan met pijn zou kunnen bijstaan.

De gedachte voor een nieuw platform gericht op chronische pijn ontstond en zomer 2020 deden we een eerste behoeftenonderzoek met feedback van ongeveer 200 pijnpatiënten net als Anna en ik.

Inmiddels zijn we alweer een jaar verder en zijn de contouren van de Landelijke Pijn Organisatie gevormd. Dat betekent ook een jaar van veel sparren, een kernteam opbouwen, activiteitenschetsen maken, veel gesprekken voeren met allerlei stakeholders uit de wereld van de pijn. Onze gedachten werkten we uit tot een concept, Pijnstad, door een bevriend tekenaar prachtig in beeld gebracht. Het concept in één plaatje volledig in beeld gebracht…ik ben jaloers op zo’n tekentalent 😉

Doe mee met de Landelijke Pijn Organisatie! Jouw invulling van je ‘burgerschap’.

Iedereen heeft bepaalde vaardigheden die van pas kunnen komen bij de op- en uitbouw van dit pijnplatform. Zo’n Landelijke Pijn Organisatie vraagt om de inzet van allerlei vrijwilligers, mensen met en zonder chronische pijn. Misschien ben je goed in administratie, heb je social media skills, kan je een logo of huisstijl ontwerpen, schrijf je makkelijk of kan je juist vrijwilligers aansturen. Er is een klussenlijst, die regelmatig wordt geüpdatet. En ja, natuurlijk zijn er ook financiële middelen nodig om alle activiteiten stapsgewijs te gaan realiseren. Wellicht kan je bedrijf financieel ondersteunen, of heb je toegang tot maatschappelijke en zorgfondsen. Doe je mee?

Goed doen met OnCue en Tak&Band

Burgerschap en participatie kan zich ook op cultureel terrein uiten. Het bezoeken van een museum, bijwonen van een concert. Ik speel al 27 jaar bij coverband OnCue en zo’n 3 jaar bij Tak&Band.

In al die bandjaren heb ik al op talloze events en podia muziek gemaakt. Soms voor 80 man/vrouw, soms voor 500 en ook wel eens voor zo’n 1100/1200 man/vrouw. Bij bruiloften, jaarmarkten, bedrijfsfeesten, in kroegen, op festivals en ook wel eens in een (tot eventlocatie omgebouwde) kerk of op een begrafenis. Met als doel om mensen te entertainen, een goede avond te bezorgen, muzikaal te raken, zich feestelijk te laten voelen. Het is enerzijds niet hoogdravends en ‘gewoon lekker muziek maken’. Maar toch is er ook een hoger doel; dragen we er aan bij dat mensen zich kunnen uiten, hun zorgen of spanningen voor even kunnen loslaten, of bieden we troost met muziek en dragen we bij aan een saamhorigheidsgevoel. In ieder geval tijdens die ene middag of avond, maar -gezien de vele reacties- ook nog wel daarna.

En, ik schreef het al vaker op, het muziek maken en optreden draagt ook bij aan het beheersbaar houden van mijn chronische pijn. Het biedt ook mij afleiding, troost, het kost energie maar geeft ook nieuwe energie.

Waar mogelijk leg ik dwarsverbanden; hieronder een voorbeeld waarbij het bereik van OnCue werd ingezet voor de boodschap van Muziekids.

Draag bij aan méér muziek! Jouw invulling van je ‘burgerschap’.

Hoe jij kan bijdragen aan OnCue of Tak&Band?

Heel simpel, door nieuwe mogelijkheden voor optredens aan te dragen.

Misschien…

• werk je wel bij een bedrijf dat een personeelsfeest-met-band wil organiseren;
• vrijwillig je bij een vereniging die een verenigingsfeest houdt;
• ken je een cultureel podium dat Tak&Band wil verbinden met muziekliefhebbers;
• ken je iemand die gaat trouwen of een bijzondere verjaardag wil vieren mét coverband (nb we zijn geen typisch bruiloftsbandje, maar hebben regelmatig bij de modernere bruiloft gespeeld);
• zit je in het dorpsbestuur van de voorjaars-, najaars-, of winterfeesten en wordt er nog een ervaren coverband gezocht…

Neem contact op met mij, of rechtstreeks met OnCue (e-mail) of Tak&Band.

Goed doen voor iPSpine

Het laatste voorbeeld van mijn persoonlijke invulling van burgerschap: iPSpine. Ook daar schreef ik al vaker over; vooruitstrevend onderzoek naar een nieuwe therapie voor lage rugklachten.

Ik deelde er mijn patiëntverhaal. Laat onderzoekers de mogelijke impact zien op het leven van miljoenen rugpatiënten, als ze de komende jaren slagen met het onderzoek en het realiseren van de nieuwe therapie. En vertel en deel het verhaal van iPSpine. Om ook actief mee te denken, werd ik lid van de Patient Advisory Board.

Draag bij aan iPSpine! Jouw invulling van je ‘burgerschap’.

Wellicht heb je zelf lage rugklachten, of ken je iemand met dergelijke klachten. Vertel hem of haar over iPSpine!

We zoeken doorlopend naar nieuwe patiëntverhalen…juist om de mogelijke impact van een nieuwe therapie een gezicht te geven. Ook kun je lid worden van de patient feedback group, die input geeft aan de patient advisory board.

En natuurlijk is er ook voortdurend extra geld nodig voor uitbreiding van het onderzoek en is het belangrijk dat meer media aandacht besteden aan de maatschappelijke impact van chronische pijn en (chronische) rugklachten. Wellicht heb je in je netwerk een ingang naar financiering of betrokken media?

Er kan soms meer dan je denkt

Met dit blog heb ik handen en voeten proberen te geven aan wat ik concreet doe om mijn rol als burger in de maatschappij in te vullen. Ondanks de beperkingen door de chronische pijn in mijn leven, kan er toch nog best wel wat. En kan ik daar invulling aan geven op de momenten dat het kan, dat mijn lijf en geest het toestaan.

Ik spreek ook pijnpatiënten die tegen me zeggen ‘Jeetje, wat goed, wat doe jij veel zeg. Dat kan ik helemaal niet’. Ik ben daar ook geweest. Kon niet veel meer dan op de bank liggen en een boek lezen of tv kijken. En nu nog gaat het met horten en stoten…én met hulp van nog teveel medicatie. Ik wil maar zeggen: ook bij mij gaat het verre van vloeiend of op een level dat ik eigenlijk zou willen. Maar ik ben er inmiddels wel achter dat wanneer je als chronisch zieke helemaal terug gaat naar daar waar je passie ligt, naar die onderwerpen waar je hart bij ligt, er soms toch weer meer kan dan je dacht. Dat je kan blijven bijdragen aan de maatschappij waar je onderdeel van bent. En dat je daarmee nieuwe zingeving vindt.

Ik kan het weten.

En ik ben er trots op.

Deel je ervaringen

Ik heb concreet aangegeven wat ik doe als burger, als vrijwilliger. Nu ben jij aan zet. Ongetwijfeld draag jij ook op allerlei manieren bij aan de maatschappij.

• Wil je eens delen op wat voor manier(en) jij bijdraagt, invulling geeft aan jouw burgerschap?
• Wat doe je, naast je werk, in je vrije tijd voor jouw vereniging, sportclub, op cultureel gebied of op een andere manier voor de maatschappij?
• En waarom kies je voor wat je doet?
• Zou je nog andere dingen kunnen of willen doen dan je nu al doet?
• Wat levert het vrijwilligerswerk, of jouw andere manier van burgerschap, jou zelf op>? Wat leer je ervan? Hoe ontwikkelt het jou als persoon?
• En op welke manier(en) zou jij willen bijdragen aan de goede doelen uit mijn leven? Aan Muziekids, Landelijke Pijn Organisatie, mijn bands, iPSpine?

Deel je ervaringen en gedachten via de reacties hieronder of neem contact met me op.

Meer lezen over ‘goed doen’

• Bezoek de websites van Muziekids, Landelijke Pijn Organisatie, OnCue, Tak&Band, iPSpine, Stichting JoHo en WorldSupporter voor meer informatie over activiteiten en manieren waarop je kunt ondersteunen.
• Lees meer over burgerparticipatie bij Movisie: Bij burgerparticipatie gaat het om het betrekken van en de betrokkenheid van burgers bij overheidsbeleid. Maar ook om het nemen van initiatieven, het inspelen op ideeën en denkkracht van inwoners door burgerinitiatieven te faciliteren.
• Wat is nu precies het effect van jouw bijdrage aan de maatschappij? In 2020 publiceerde Movisie de handreiking ‘Effecten zichtbaar maken’, die handvatten biedt om effecten van je burgerinitiatief zelf in kaart te brengen.

• Het platform KrachtNL versterkt initiatieven en sociale ondernemingen die waarde leveren in NL op de werelddoelen door impulsen te verstrekken.
• Ook in de gezondheidszorg wordt al langer gekeken naar burgerparticipatie. Burgers of patiënten/cliënten dragen bijvoorbeeld als onderzoekspartner of referent bij aan goed en zinvol wetenschappelijk onderzoek. Ze zijn niet langer alleen het onderwerp van onderzoek, maar leveren input op diverse momenten.