Muziekids in het Amphia – een ‘no-brainer’?

Geschatte leestijd: 14 minuten.

Ze hadden me nog zo gewaarschuwd, daar in Hilversum. “Neem gerust drie tot vier jaar de tijd Koert. Dit zijn geen snelle processen.” Naïef als ik was -maar ook op een missie- dacht ik ‘dat zal ik ze eens laten zien’. We zijn nu bijna vier jaar verder. En maken met Muziekids nog géén muziek in het Bredase Amphia ziekenhuis. Waar ging het (tot nu toe) mis? En hoe nu verder? Een overdenking, in zes onderdelen.

Eerst nog even een klein beetje achtergrond.

In 2016 raakte ik arbeidsongeschikt, door jarenlange ellende met rugproblemen, dat uitmondde in chronische pijn. Ik was letterlijk op, van de pijn, van de behandelzoektocht, van het ‘leren omgaan met’. Tegelijkertijd had ik afleiding nodig, die ik deels vond in muziek maken. Maar mijn hoofd zocht een uitdaging, die ik op eigen tempo, zonder enige deadline, kon invullen. BNDeStem zette met op het spoor van Stichting Muziekids, waarover ik de laatste jaren regelmatig heb geschreven. Zo passend; ik heb een passie voor muziek, heb veel met kinderen en ach, dat ziekenhuis, daar kwam ik toch al bijna iedere week.

Een artikel dat ik nog steeds vaak gebruik en waarin eigenlijk alle lijnen samenkomen, is Waarom ieder ziekenhuis in Nederland muziekbeleid zou moeten ontwikkelen. Lees het vooral, als je dat nog niet eerder deed.

In 2018 stuurde ik, na groen licht van ‘Hilversum’ (Muziekids hoofdkantoor), mijn eerste bericht naar Amphia. Dat zouden we wel eens even snel regelen. Via de cliëntenraad, zie ook verderop, kwam ik in gesprek met een enthousiaste fondsenwerver van het Amphia. Tevens betrokken bij ‘de Vrienden van’.

Inmiddels zijn we zo’n vier jaar en vele gesprekken verder. Het is nog niet gelukt. Ik loop de verschillende ‘stakeholders’ langs in dit artikel om inzicht te geven in het ‘waarom’. Vanuit mijn blikveld uiteraard.

Achtereenvolgens: wat vinden…

• de kinderen
• de kinderartsen
• de pedagogen
• de Cliëntenraad en ‘Vrienden van’
• het Bestuur en de managers
• de stad Breda

…van Muziekids in het Amphia?

Muziekids in het Amphia #1: de kinderen

Laten we beginnen bij die doelgroep waar Muziekids om draait: de kinderen zelf. Want je zal maar ziek zijn als kind en van het Amphia in Breda gebruik moeten maken. Verschrikkelijk!

Nou, dat valt ook wel weer mee hoor. Niemand gaat voor z’n plezier naar het ziekenhuis, dat mag duidelijk zijn. Maar, los van het ziek zijn: zo’n straf is het helemaal niet om in het Amphia te moeten zijn of verblijven. Helemaal niet na realisatie van die prachtige nieuwbouw in 2019.

Doel van het Amphia? Een hypermodern en topklinisch ziekenhuis zijn waar de zorg geheel om de patiënt draait en waar gewerkt wordt met de meest innovatieve technologie. Het vloeroppervlak van het nieuwe Amphia bedraagt dan 128.000 vierkante meter.
Architectenweb, 06-12-2019

Een van mijn kinderen verbleef ook enige dagen in het Amphia, vorig jaar. Dat was niet leuk, zeker niet, maar ze verbleef wel in een fris en modern ogend ziekenhuis. Met medewerkers die keihard werken om goede zorg te bieden. Toch ervaarde ook mijn dochter dat de dagen lang duren in zo’n ziekenhuis. Zeker als je zelf door het ziek zijn niet heel veel kan. Er was gewoon weinig afleiding voor zo’n tiener.

De meeste kinderen houden van muziek. Muziek luisteren, muziek maken; ze komen er al zo weinig aan toe met alle afleidingen van tegenwoordig. Het overal weggesneden (what’s in a name) muziekonderwijs helpt ook niet mee. Muziekids biedt ze de afleiding van muziek, op een plek die niet direct voor de hand ligt. Dat verrassende effect, plus het feit dat kinderen actief kunnen meedoen is de kracht van Muziekids. Muziek leidt af, biedt troost, opent emoties en zorgt voor verbinding. Muziekids zorgt voor een betere sfeer en maakt kinderen aantoonbaar coöperatiever ten aanzien van hun behandelingen. De band tussen kinderen en verpleging en artsen wordt er beter door.

In alle ziekenhuizen waar Muziekids inmiddels actief is of binnenkort wordt, staan kinderen -letterlijk of figuurlijk- te springen om het samen muziek maken. Ziekenhuizen halen Muziekids graag in huis; vandaar ook de enorme vraag op dit moment (2022).

Kort samengevat: als het aan de kinderen ligt, start Muziekids vandaag nog in het Amphia.

Muziekids in het Amphia #2: de kinderartsen

In de loop der jaren heb ik diverse Amphia kinderartsen gesproken over de (mogelijke) komst van Muziekids naar de Amphia kinderafdeling. Ik schreef al eens over een geluksmomentje tijdens een ontmoeting in 2020. Ook de landelijke tak van Muziekids sprak achter de schermen diverse Amphia kinderartsen.

De meeste kinderartsen zijn razend enthousiast. Vaak krijg ik te horen “Jeetje, waarom is dat er bij ons nog niet? Dat moeten we echt zo snel mogelijk in huis halen. Wat een goed initiatief en wat goed dat jij je daar zo voor inzet!”. Nou word ik altijd enigszins ongemakkelijk van dat laatste, maar tegelijkertijd ook heel blij van dat eerste. Kinderartsen zien vrijwel direct het nut en effect van muziek op de kinderafdeling. Op alle locaties waar Muziekids actief is zijn kinderartsen makkelijk te vinden die willen uitleggen wáárom het werk van Muziekids zo krachtig is. Interne ambassadeurs zijn zo waardevol! En vrijwel altijd is men bereid contact te leggen met collega’s op plekken waar Muziekids nog niet actief is.

Ik moet er eerlijk bij schrijven dat ook weer niet íedere kinderarts direct enthousiast is. Sommigen geloven gewoon niet zo in die kracht van muziek. Anderen zien beren op de weg waar het gaat om verstoring van de rust op de afdeling of extra beroep op de toch al zo drukke zorgmedewerkers. Soms gaat het over de kosten, want…Muziekids activiteiten zijn -ondanks het hoge vrijwilligersgehalte- zeker niet kosteloos. En…gaat dat dan ten koste van het toch al overvraagde budget van de kinderafdeling? Vaak -maar niet altijd- verandert hun visie na een of enkele gesprekken. Zeker als blijkt dat Muziekids volledig zelfstandig kan functioneren en samen met het ziekenhuis en (interne en externe) fondsenwervers optrekt om extra fondsen te werven. Niet vrijblijvend, wel sámen.

Kort samengevat: als het aan de (meeste) kinderartsen ligt, start Muziekids vandaag nog in het Amphia.

Muziekids in het Amphia #3: de pedagogisch medewerkers

Ik schreef net al over mijn contact met de Amphia pedagogisch medewerkers. Als er, naast de kinderartsen en verpleegkundigen, één groep in het ziekenhuis is die dagelijks met de kinderen werkt, is het natuurlijk deze groep mensen.

Vaak zijn het de pedagogisch medewerkers die de samenwerking tussen een ziekenhuis en Muziekids inhoudelijk inrichten en uitbouwen. Zij zien van dichtbij wat Muziekids bij kinderen bereikt en hoe krachtig het instrument ‘muziek’ eigenlijk is. De pedagogen zien hoe Muziekids kinderen tot rust brengt, troost biedt, afleiding geeft en kinderen coöperatiever maakt. Zij trekken kinderen soms over de streep voor een vervelende behandeling met de belofte dat ze na afloop ‘lekker even muziek mogen gaan maken’, daar waar Muziekids een permanente ruimte in het ziekenhuis heeft. En zij vormen de schakel tussen de kinderen en muziekvrijwilligers. Ze komen vaak met speciale verzoeken of aandachtspunten. Bijvoorbeeld als een kind jarig is. Als een papa of mama het kind aan bed wil verrassen of opbeuren met een liedje. Of als een broertje of zusje het even moeilijk heeft.

Mijn gesprek en mailcontact met de pedagogisch medewerkers van het Amphia -en met hun leidinggevende- was open en hartelijk. ‘Liever gisteren dan vandaag beginnen we hier met Muziekids’, kreeg ik nog dit jaar -2022- te horen. ‘In welke vorm dan ook, maar laten we alsjeblieft begínnen’. Dat klonk mij als muziek in de oren.

Kort samengevat: als het aan de pedagogisch medewerkers ligt, start Muziekids vandaag (/gisteren) nog in het Amphia.

Illustratief: een pro-actieve lobby van medewerkers en kinderarts in het Noordwest Ziekenhuis in Den Helder:

Muziekids in het Amphia #4: de Cliëntenraad & ‘Vrienden van’

Amphia heeft al jaren een Cliëntenraad en ‘Vrienden van’ stichting. Het was eind 2018 de Amphia Cliëntenraad die van mij een eerste bericht kreeg over Muziekids in het Amphia ziekenhuis. Immers, ik was in de loop der jaren door mijn rug-issues en chronische pijn een veelgebruiker van het Amphia ziekenhuis geworden. Ik voelde mij ‘cliënt van Amphia’ en had nu als cliënt een -dacht ik- mooi idee dat ten goede zou komen aan andere cliënten, de kinderen en jongeren. Het leek mij een goede ingang om te starten met gesprekken.

Dat bleek ook; de vertegenwoordigster van de raad, tevens ambtelijk secretaris, was enthousiast. En koppelde mij al snel aan de binnen Amphia verantwoordelijke voor de fondsenwerving en ‘speciale projecten’, tevens coördinator van de ‘Vrienden van’. Hij bleek ook nog eens een groot muziekfan.

Het was het startpunt van een gesprekkenreeks met steeds meer andere betrokkenen. We gingen op bezoek bij Muziekids in het Prinses Máxima Centrum, om een beeld te vormen. Er werd intern gebouwd aan draagvlak, ook op bestuurlijk niveau. Helaas bleek in eerste instantie de timing niet lekker: Amphia had nét de nieuwbouw in gebruik genomen, alle eventuele ruimtes waren volbezet en de hoofden van de beslissingsnemers waren vooral met die nieuwbouw bezig. Logisch.

En toen…volgde COVID-19. Het ziekenhuis werd begrijpelijk volledig in beslag genomen door het coronavirus. Uiteindelijk vertrok mijn gesprekspartner, de fondsenwerver, bij Amphia. En ketsten de initiële beginnende plannen voor een muziekstudio, permanente muziekruimte, om onduidelijke redenen af; we waren voor mijn gevoel nog niet eens in de project-verkenfase belandt. Ik begon opnieuw.

Kort samengevat: de Cliëntenraad en ‘Vrienden van’ waren in het begin erg enthousiast, maar raakten in de coronajaren steeds meer uit beeld. Ze waren uiteindelijk niet meer betrokken bij het proces.

Muziekids in het Amphia #5: Amphia Bestuur & Management

Het draagvlak kan nog zo groot zijn, uiteindelijk zijn het natuurlijk het Bestuur en de diverse managers (afdelingshoofden) die de beslissingen nemen.

Als ‘cliënt/patiënt’ van Amphia kwam ik terecht op management en bestuurlijk niveau; een niveau waar ik -in ieder geval wat de zorgwereld betreft- niet aan gewend ben. Vanuit mijn rol als Muziekids Breda kartrekker kwam ik voor mijn gevoel steeds dichter bij de beslissingsnemers, vooral via mijn gesprekken met de betrokken fondsenwerver. Maar toch bleek en bleef deze schil voor mij redelijk ondoorgrondelijk in overwegingen en afwegingen. En leken er allerlei belangen te spelen waar ik weinig grip op had.

Waarschijnlijk maakte ik de fout door vanaf het begin in te zetten op een ‘permanente muziekruimte’: vierkante meters voor Muziekids in het ziekenhuis. Dichtbij (maar niet óp) de kinderafdeling. Een ruimte waar kinderen makkelijk heen kunnen, om op eigen initiatief en begeleid door muziekvrijwilligers en een locatiecoördinator lekker muziek te maken. Zeker in de jaren tot aan 2019 was zo’n studio het hoofddoel van Muziekids; net als in bijvoorbeeld het ETZ (Tilburg), Prinses Máxima Centrum (Utrecht), De Kinderkliniek (Almere) en op andere locaties.

Veel ziekenhuizen bieden ook nu Muziekids ruimte aan, zoals ook bv. Isala (Zwolle), Erasmus MC Sophia (Rotterdam), Juliana (Den Haag). Daar zit een substantieel kostenplaatje aan vast, als investering, voor de inrichting, veiligheid, hygiëne én om de ruimte duurzaam open te kunnen houden (liefst 7 dagen per week). Dat bleek voor Amphia bestuur en management een aantal bruggen te ver.

Mede door de COVID-19 periode ontwikkelde Muziekids andere (mobiele) concepten zoals Muziekids Troubadours en Muziekids Online, waar kinderen aan bed of zelfs op afstand met muziek worden bediend. Ook niet kosteloos, maar wel laagdrempeliger om mee op te starten. Natuurlijk ziet Muziekids dat uiteindelijk een permanente ruimte het grootste effect bereikt bij de kinderen, maar snapt de stichting ook dat dat niet altijd (direct) haalbaar is.

Periodiek had ik contact met verschillende Amphia medewerkers en managers, om ook alternatieve concepten op haalbaarheid te onderzoeken. “Er zijn, na ingebruikname van de nieuwbouw, eerst nog diverse andere prioriteiten qua inrichting van de kinderafdeling“, kreeg ik uiteindelijk terug. “Voor nu is het starten met Muziekids dan ook nog niet haalbaar“. Maar voor wanneer dan (misschien) wel, dat bleef gissen. En hoe zij die gezamenlijke fondsenwerving dan wel of niet voor zich zagen, of ze zoals de meeste ziekenhuizen het heel logisch vonden om samen op te trekken: het bleef onduidelijk.

Ze hadden me gewaarschuwd daar in Hilversum: het is vaak -niet altijd- een weg van de lange adem, van volhouden, van bouwen aan draagvlak en van negen keer nee horen voordat de tiende keer ‘ja’ volgt. Het Bredase proces lijkt deze weg inderdaad te volgen.

Ik wil niet zuur zijn, echt niet! En begrijp uiteraard dat er altijd meerdere belangen spelen, prioriteiten zijn en afwegingen worden gemaakt. Dat je daar vanaf de buitenkant niet altijd zicht op hebt. Toch moet ik vaak denken aan die missie ‘waar de zorg om de patiënt draait’. Zet ook hier de kinderen & jongeren dan centraal, denk ik dan; onderzoek eerst eens wat zíj van Muziekids vinden. En neem mij als Amphia patiënt die wil meedenken ook serieus.

Tegelijkertijd bekruipt me tóch een enigszins cynisch gevoel wanneer ik vandaag (28-10-2022) een artikel in regionaal dagblad BNDeStem lees over de ontslagvergoeding van de bij het Amphia ‘weggestuurde’ hoofdbestuurder. Grote verontwaardiging onder het Amphia personeel over het feit dat deze baas toch een vergoeding meekrijgt, ondanks de reden waarvoor hij ‘afscheid neemt / moet nemen bij Amphia’. Ik postte dit bericht op mijn Facebook pagina:

Kort samengevat: als het aan de directie en managers ligt, liggen de prioriteiten van het Amphia nu nog niet bij de start van Muziekids in het ziekenhuis.

Muziekids in het Amphia #6: de stad Breda

Weet je wat nu zo mooie ervaring is in de afgelopen vier jaar ‘lobby’ voor Muziekids in het Amphia?

De stad Breda omarmt het Muziekids initiatief enorm.

Ik heb inmiddels vele mensen en organisaties in Breda -verkennend!- gesproken over de plannen van Muziekids om ook in het Amphia actief te worden op de kinderafdeling. Vrijwel iedereen is enthousiast en zeer bereid om mee te helpen.

Ik sprak met het lokale culturele centrum, annex muziekschool, annex bibliotheek. De directeur wilde een speciaal project opzetten rondom Muziekids in het Amphia. Ik sprak verschillende scholen en in de loop der tijd organiseerde men fondsenwervende acties. Het eerder al vermelde OLV Breda viel zelf ook stijl achterover van de enorme opbrengst (en dus geefbereidheid) van de actie waarin leerlingen, ouders en achterban zeer gul doneerden.

Ik sprak met verschillende bedrijven en serviceclubs als Rotary en Ronde Tafel ’21. Iedereen wordt enthousiast en wil in een of andere vorm steunen.

Ik sprak zelfs uiteindelijk met de wethouder Gezondheid in Breda, Miriam Haagh, die heel enthousiast reageerde op deze plannen en het belang van afleiding voor kinderen in het ziekenhuis nog maar eens onderstreepte. Natuurlijk is zij bestuurlijk ervaren genoeg om de bal -terecht- bij het Amphia te leggen.

En ik legde contact met bekende Bredase muzikanten, met de vraag om ambassadeur te worden van het toekomstige Muziekids Breda. Het antwoord van een van hen was…ja, gráág…als je van start bent.

Bij al deze contacten en acties ben ik altijd heel open geweest over de status en heb ik telkens weer één voorbehoud gemaakt: we zijn nog niet van start in het Amphia. Sommige partijen wilden los daarvan sowieso al in actie komen voor de landelijke Stichting Muziekids. Waarbij de opbrengst van de actie ten goede zou komen aan een van de Muziekids locaties waar extra geld nodig was op dat moment. Andere partijen wilden gráág in actie komen, maar wel specifiek voor Muziekids in het Amphia; daarbij labelden we het opgehaalde geld als “Breda”. Andere partijen wilden ook in actie komen, maar pas als het Amphia een ‘go’ had gegeven; ook begrijpelijk.

Maar hoe mooi is het dat je met dit bijzondere project een brede verbinding maakt tussen zorg, onderwijs, cultuur en bedrijfsleven in Breda? Dat iedereen graag de verbinding legt met ‘hun ziekenhuis’ in ‘hun stad’? Die kracht, dat positieve imago, dat wíl je toch verzilveren als ziekenhuis?

Kort samengevat: als het aan Breda als stad ligt, blijft iedereen meehelpen om Muziekids in het Amphia te laten starten.

Hoe nu verder?

Laat ik ook de hand in eigen boezem steken. Lobbyen en tactiek zijn niet altijd mijn sterkste kanten. Hoewel ik een enorme motivatie heb om me voor deze stichting Muziekids in te zetten, binnen de beperkingen die ik heb door de chronische pijn, ben ik geen netwerker pur sang. En ongetwijfeld heb ik me niet altijd het meest politiek tactisch begeven binnen het Amphia, uit drive om zaken voor elkaar te boksen. Misschien was ik soms wel die irritante drammer die te weinig geduld had om het (interne) proces z’n eigen tijd te gunnen.

Ofwel, het zal ongetwijfeld ook wel deels aan mij hebben gelegen. Ik geloof nog steeds in de goede intenties van Amphia en dat er oprecht eerst andere prioriteiten zijn in een ziekenhuis dat zich de laatste jaren haast opnieuw heeft uitgevonden binnen een volledig nieuwe omgeving.

Maar…ik heb gelukkig een lange adem. Nu, of over vijf jaar: Amphia Muziekids Breda gaat er komen. Moet jij eens zien!

Deel je ervaringen – heb jij de ultieme tip?

Zie jij hoe dit proces weer vlot te trekken? Heb je een tip voor mij hoe ik me tactischer begeef in de Bredase ziekenhuiswereld? Heb jij wellicht een (in)gang die ik nog niet heb bewandeld? Kan jij deze externe en interne lobby véél beter dan ik?

• Deel je ervaringen, als jij ervaring hebt met dit soort lobbyprojecten binnen een wereld met veel belangen.
• Hoe zou jij dit hebben aangepakt, of aanpakken, als je mij was? Welke tips heb je voor mij?
• Neem contact op en ik trek graag samen met je op.
• Ook als je Muziekids wilt steunen, of wanneer je een jongere bent of kinderen hebt met ‘Amphia ervaring’, ben je van harte welkom.

Het gaat immers niet om mij, niet om Amphia bestuurders, niet om Muziekids medewerkers en ook niet om de Bredase Gezondheid wethouder…het gaat uiteindelijk om de kinderen die ziek zijn en afleiding kunnen gebruiken.

Dáár doe ik het voor.

Laat mij dan maar die (positieve) ‘drammer’ zijn, die gelooft in deze stichting en volhoudt in het belang van de kinderen. Ik doe het graag, liefst samen met anderen.

Meer lezen

• Wil je meer weten over het werk van Muziekids? Bezoek de website en lees het meest recente jaarverslag.
• Ben je nieuwsgierig naar de inzet van muziek in de zorg? Lees mijn eerdere blogs over de kracht van muziek in de zorg en over Muziekids.
• Bekijk ook dit korte kick-off verslagje over de Muziekids Troubadour trolley in het Sophia Kinderziekenhuis, Rotterdam: