Van moe naar moedig: durven bang te zijn en tóch handelen.

Geschatte leestijd: 6 minuten.

Een moedig mens is niet hij die niet bang is. Een moedig mens is hij die bang is en tóch doet.

Uit: Ja – Omdenken als levenshouding

Moedig zijn. Volgens het boek Ja – Omdenken als levenshouding ben je vooral moedig als je durft bang te zijn en tegelijkertijd tóch te handelen.

Dit blog in 5 bullets

Weinig tijd of energie om te lezen? Hier de 5 belangrijkste punten uit het blog:

• Moeheid is één van de bijkomende elementen die vrijwel alle mensen met chronische pijn herkennen. Voortdurend moe zijn.
• Ondanks de moeheid is juist het dúrven handelen een van de oplossingsrichtingen om te leren omgaan met pijn in je leven.
• Relativeren (iets anders dan wegstoppen) kan je helpen om te leren berusten in je leven met pijn. Berusten, in plaats van blijven vechten. Sommigen noemen dat accepteren.
• Niets doen verbetert je pijnsituatie vaak niet. In actie komen, soms letterlijk -bijvoorbeeld bij beweegangst- traint je hersenen dat er meer mogelijk is dan gedacht.
• Van moe naar moedig. Als pijnpatiënt is het dé uitdaging. Een uitdaging die trouwens veel mensen, op allerlei terreinen, aangaan…

Moedig

In het woord moedig zit het woord moe. Een woord dat menig chronisch pijnpatiënt bekend voor zal komen. Ik was nooit moe. Nou ja, alleen als het tijd werd voor vakantie, dan was ik hoogstens denkmoe. Even je hoofd wat rust gunnen, afleiding zoeken met het lezen van een ontspannend boek of twee uur achter elkaar muziek luisteren. Of in de jaren dat je kinderen nog jong zijn, dan ben je wel eens moe van al die onderbrekingen…net als je even lekker zit te werken wordt je kind wakker terwijl het nog niet lang slaapt.

Maar dat is een ander soort moe dan de fysieke moeheid die ook ik ervaar rondom de chronische pijn.

Doodmoe

Chronische pijn is afmattend. De hele dag door pijn voelen is mentaal killing, maar vooral ook fysiek moe makend. Je lijf is continu aan het werk om te dealen met die pijn, te strijden tegen die pijn. Je geest wordt moe van alle gedachten over die pijn, je onzekerheden, het voortdurend nadenken over je toekomstperspectief. Ik lever die strijd al zo’n acht jaar. Ben al snel overgegaan op het wegdrukken van die niet te harden pijn met medicatie. Dat moest, het was gewoonweg niet te doen. Iets minder pijn voelen is dan niet een luxe, maar hoogstnoodzakelijk.

Alleen, medicatie heeft de vervelende eigenschap ook bijwerkingen te hebben. En één van die bijwerkingen bij mijn soort medicatie (ja, een berg) is…moeheid. Op de gekste momenten, maar vooral ‘s avonds, kan moeheid je overvallen. Nu weet ik ook wel dat mannen op een zekere leeftijd 😉 wat vaker ‘s avonds na het eten gaan knikkebollen op de bank…dat schijnt er bij te horen. Maar mijn knikkebollen is eerder een gevecht tegen de moeheid. Je ogen niet open kúnnen houden tijdens het kijken van een televisieprogramma dat je interesseert of tijdens het lezen van een boek dat je altijd al wilde lezen. Normaliter momenten waarbij je scherp bent. Maar in het leven van een chronisch pijnpatiënt, in mijn leven, werkt dat tegenwoordig toch anders.

Van doodmoe naar moedig

Moed is de bereidheid de confrontatie met lichamelijke pijn, tegenslag en levensbedreiging, onzekerheid, angst en intimidatie aan te gaan en te doorstaan. Het is een van de vier kardinale deugden, een psychologisch kenmerk en een karaktertrek.

Wikipedia

Durven bang te zijn en tegelijkertijd tóch handelen. Ik heb die strijd de laatste 1,5 jaar intenser gevoerd. Toch maar toe te geven aan die onzekerheden over de toekomst mét chronische pijn, in plaats van het gevecht tégen chronische pijn. Alle ‘deskundigen’, van artsen tot pijncoaches en van verder gevorderde lotgenoten tot psychologen, hadden het over het toewerken naar acceptatie van je situatie.

Ik had geen flauw idee hoe dat moest. Wat nou, ‘acceptatie’. Dacht het niet. Dit gaan we zo niet accepteren. Hoe durf je. Maar uiteindelijk rest niets anders meer dan dat te doen. De moed te vatten om bang te durven zijn en tóch weer wat meer te gaan handelen. Die strijd -voor het grootste deel- op te geven en toe te gaan werken naar berusting. Het woord ‘acceptatie’ komt in mijn pijnvocabulaire nog steeds niet voor…

Relativering

Mijn ‘relativering’ karaktertrek, die ik denk flink ontwikkeld te hebben in de loop der jaren, kwam me hierbij van pas. De moed om te gaan berusten werd gevoed door het relativeren van de situatie. Het kan altijd erger, er zijn mensen met ergere ziektes, ik ga niet dood, ik kan nog enigszins functioneren ondanks (of juist door) alle aanpassingen. Er zit ook een valkuil in dat relativeren, maar vooralsnog is het vooral helpend.

Die moeheid, die is er nog steeds wel. Maar ik heb wat meer trucjes ontwikkeld om me er uit te worstelen. Ja, tweewekelijks onder begeleiding sporten helpt daar aan. Het drinken van koffie aan het begin van de avond ook. Een activiteit opzoeken als de moeheid dreigt toe te slaan waar je wel wakker bij móet blijven ook. Bijvoorbeeld iets ondernemen met één van de kinderen op zo’n moment van instortingsgevaar werkt heel goed. Muziek maken, piano spelen, ook.

Durven handelen

Je zou het ‘durven handelen’ kunnen noemen. Niet toegeven aan de drang om niets meer te doen, maar juist in actie komen. Dat levert niet minder pijn op, zeker niet, en het lukt ook niet altijd, maar ik ben er wél achter gekomen dat niets doen je moeheid niet verbetert, en ook niet minder pijn oplevert. Dan kun je maar beter weer iets gaan doen.

Dat zit ‘m ook in het fysieke trouwens. Veel mensen met chronische pijn ontwikkelen een soort beweegangst. Ik heb er ook een tijd last van gehad. Bang om nog te sporten, om stevig te wandelen. Bang worden voor de angst voor toenemende pijn. Bang om nog iets te tillen -pas op voor die rug. Als je niet goed oplet lig je alleen nog meer op de bank of in bed. Uiteindelijk heb ik mezelf een mentale oppepper gegeven en ben ik er op uitgegaan. Wandelen. Ik wandelde me suf (lang leve coronatijd) en ken nu ieder hoekje en steegje in mijn wijk. Ik ben weer gaan sporten onder begeleiding van de fysio (waarom wordt dat eigenlijk niet vergoed, vanuit preventie?!). Ik heb zelfs weer een keer getafeltennist en gebadmintond -mijn sporten van vroeger. Voorzichtig, en onder begeleiding van een revalidatiefysio. Maar toch: ik durfde te handelen en er bleek meer te kunnen dan ik dacht.

Natúúrlijk ging dat met (soms extra) pijn gepaard…maar ja, die pijn had ik toch al wel. Ik voelde me fitter, fysiek én mentaal. Energieker. ‘Er kan weer wat’ -dat gevoel. En ik kwam weer onder de mensen.

PS

Weet je wie moedig zijn? Naast al die chronisch pijnpatiënten die durven te berusten? Al die mensen in de zorg die in corona-tijd overgaan tot handelen. Extra handelen. Langer handelen. Vaker handelen. Oók als het thuis eigenlijk niet uitkomt of je aan het eind van je latijn bent. Ervoor durven kiezen om te blijven handelen in extreem uitdagende omstandigheden, met enorme aantallen patiënten die je ziet vechten voor hun leven. Je doet wat je kunt en rent ondanks dat overal achter de feiten aan. Dát is pas bang zijn en tóch blijven handelen. Dát is moedig.

Moedig vind ik ook de kids die in het ziekenhuis moeten verblijven en ondanks de ellende waar ze soms in zitten, de moed vinden om naar de Muziekids studio te komen. Ik was een tijdje terug in het Prinses Máxima Center (Utrecht), in de studio. Er kwam een meisje binnen, van boven tot onder aan de slangetjes en infusen. Kaal koppie. Ze kwam haast juichend binnen, superenthousiast over het feit dat ze lekker even een halfuurtje muziek mocht gaan maken. Haar ouders stonden aan de zijkant toe te kijken hoe zij met de muziekvrijwilligers in de weer was. Met tranen in hun ogen. Dát is pas bang zijn en tóch blijven handelen. Dát is moedig.

Ben ik toch weer aan het relativeren 🙂

Deel je ervaringen

• Heb jij chronische pijn en ervaar je ook zo’n allesomvattende moeheid? Hoe ga jij om met altijd maar moe zijn?
• Is het jou gelukt om niet meer alle dagen moe te zijn? Ondanks je pijn toch in actie te komen? Wat heb je daarvoor gedaan, of gelaten?
• Dúrven handelen is vaak stap 1. Hoe stimuleer jij jouzelf om van passief weer naar actief te gaan? Hoe heb je leren ‘durven handelen’?
• Welk woord gebruik jij eigenlijk als het gaat om berusting, acceptatie?
• Hoe roep jij het gevecht met en tegen de pijn een halt toe? Hoe verander jij van moe naar moedig? En heb je praktische tips voor mensen die nog niet zover zijn?

Deel je ervaringen via de reacties hieronder of neem contact met me op.

Meer lezen

• Nieuwsgierig naar het Ja – Omdenken als levenshouding boek? Je bestelt het hier, bij onze vrienden van Bol.com.
• Het werk van Muziekids steunen? Steun mijn wereld.
• Nieuwsgierig naar Positieve Gezondheid? Vul de gesprekstool van IPH in en bekijk hoe jouw spinnenweb er uitziet. Vanuit daar kun je stapsgewijs gaan werken aan verandering op die terreinen die je graag wílt veranderen.