Geschatte leestijd: 8 minuten.
Misschien herinner je het nog wel. In 2018 was er volop aandacht voor de “lul-niet-lolly’s”. Een initiatief dat begon bij poppodium ’t Paard in Den Haag, en al snel door allerlei podia verspreid over Nederland werd overgenomen.
Shut the #$!% up!
Het staat blijkbaar onder internationale artiesten al jaren bekend als de “Dutch disease”: mensen die tijdens een muzikaal optreden gewoon lekker doorkletsen. Je bent tenslotte een gezellig avondje uit met je vrienden, dus tijd voor ouwehoeren. Nog zo’n typisch Nederlands woord waarvoor in andere talen, volgens mij, niet echt een soortgelijk woord te vinden is.
Probeer jij je nu juist te concentreren op de muziek die wordt gespeeld, gaan ze twee rijen achter, of voor, je lekker bomen over de vriend van de vriendin van de buurvrouw…enz.
Ik heb dat ook nooit begrepen. Dan koop je een ticket voor een band die je zó graag wilt zien dat je er vijftig, zestig, negentig, honderd euro voor over hebt…en dan ga je er alleen maar doorheen lullen. Ik heb me een keer suf geërgerd aan een paar dames die lekker aan het beppen gingen tijdens een concert van De Dijk in Mezz, Breda. Als ik naar deze band ga, dan wil ik genieten van hun muziek. Verstáán wat er allemaal uit de mond van Huub van der Lubbe komt en hóren hoe Pim Kops die pianosolo invult. En dan interesseert het me even voor geen meter dat ‘je vriendje gisteravond de telefoon niet opnam omdat jij boos was geweest omdat hij…’ etc. Ik probeerde het eerst met blikken; die van mij waren op dat moment dodelijk. Toen dat (natuurlijk) niet hielp heb ik ze vriendelijk gevraagd om even ergens anders te gaan staan kletsen, omdat de meeste mensen toch echt voor de muziek komen. Maar ook dat hielp niet, ik kreeg de retourvraag ‘of ik het soms niet naar m’n zin had of zo’. Uiteindelijk wilde ik mijn avondje De Dijk niet laten verpesten en heb ik een andere plek opgezocht in die relatief kleine zaal met sta-plaatsen van de Mezz. Shut the #$!% up!
Dutch chronic disease
Zoals dat wel vaker gaat met hypes, was het effect van de ‘luisterlolly’s’, of ‘lul-niet-lolly’s’, maar tijdelijk. Het was even een grappig item in het nieuws en op social media en er werden enkele weken daadwerkelijk lolly’s uitgedeeld bij de meeste podia. Maar daarna ging iedereen over tot de orde van de dag en werd er weer vrolijk gebabbeld tijdens de meeste concerten. Een chronische Nederlandse ziekte, dus.
Toch ben ik de laatste jaren vaak en veel blijven lezen over mensen die zich, net als ik, vreselijk irriteren aan dat geklets tijdens concerten. Columnist Özcan Akyol schreef er in 2019 nog over, in een iets bredere context.
Af en toe duikt het nog eens opnieuw op in het nieuws.
“Mensen staan soms zó hard mee te blèren dat je zelf eigenlijk niet meer hoeft te komen”, zegt de zanger van de Haarlemse PopFunk band. ”Het is top als mensen meezingen. Maar dit is een beetje alsof je een spreekbeurt staat te geven en iedereen er doorheen gaat schreeuwen.”
Zanger Joen Pielage van de band Peperbek
Ook Metro schreef er, weliswaar nog net in hypejaar 2018, typerend over: ‘Nederlanders kunnen hun klep niet houden. We praten overal en altijd.’
Luistermuziek met een boodschap
En ook ik merk het, tijdens eigen optredens.
Dat geldt dan vooral voor de band Tak&Band, waarin ik toetsen speel en minder voor OnCue. Twee totaal van elkaar verschillende bands. De ene speelt 100% eigen werk (Tak&Band), de andere covers (OnCue). Optredens van deze bands hebben dan ook een totaal van elkaar verschillend doel. Waar we met Tak&Band muziek maken om lekker naar te luisteren, om in op te gaan en tekst en/of muziek in je door te laten werken, spelen we met OnCue om mensen -en onszelf- een leuke avond te bezorgen. Bij beide bands zetten we een bepaalde sfeer weg, maar wel totaal van elkaar verschillend.
Toch merk ik óók bij Tak&Band dat mensen nog maar al te vaak dwars door de muziek heen tetteren. Waarbij we heel bewust níet de kroegen opzoeken, waar mensen (en ook ik ben een mens, haha) nu eenmaal komen om bier te drinken, bij te kletsen en een leuke avond te hebben. Maar ook bij een kunstexpositie, cultureel centrum of literair podium gebeurt het nog wel eens dat er weinig respect is voor de muzikant-op-het-podium.
Nu kan het natuurlijk zo zijn dat de muziek die we maken je gewoon niet zo interesseert, niet kan boeien. Dat kan, en snap ik ook nog ergens. Soms maak je als concertbezoeker een verkeerde keuze en is er gewoon geen match met de soort muziek, zelfs niet (…) als je vooraf al hebt geluisterd. Fair enough. Maar heb dan in ieder geval het respect om je klep te houden tijdens het optreden en ga in de pauze -of desnoods op een subtiele manier tijdens het optreden- gewoon weg. Uit respect voor de band, maar zeker ook voor je collega-bezoekers die wél willen luisteren!
Audiences with low thresholds for boredom often want to hear just the hits. They are uninterested in more recent songs or obscure B-sides. While they wait for their favourites, concertgoers turn to alternative forms of entertainment. This means talking, flirting, tweeting, getting a pint or playing Angry Birds.
Uit: ‘Why do people talk at gigs’, 2011
Luistervakken
Ergens snap ik ook wel wat er gebeurt hoor, zelfs tijdens die concerten van internationale artiesten met een ticketprijs boven de, laten we zeggen, 50 euro.
Mensen -en dus ook muziekliefhebbers- zijn er in alle soorten en maten. En ook hun behoeftes variëren dus sterk. Sommige mensen zien ‘een avondje Bruce Springsteen, Snelle of De Dijk’ gewoon als een soort volksvermaak. Lekker een avondje weg met vrienden, bier drinken, meeblèren, kletsen, gezéllig. Anderen gaan 100% op pad voor de muziek: luisteren, meezingen, setlists uitpluizen, genieten. En dat laatste kan trouwens óók heel gezellig zijn!
Die twee groepen staan of zitten veelal dwars door elkaar. En dan kan het dus gebeuren dat je buurman of achterbuurvrouw er met een hele andere reden en behoefte zit dan jij. En dat dat dus botst. Ik denk even heel simpel, maar waarom wijzen die grote concert’zalen’ als Ahoy, AFAS Live, de Kuip niet gewoon één of twee (of meer, afhankelijk van de behoefte) luistervakken aan? Een vak met zitplaatsen waar mensen zitten die komen om te luisteren? En waar je dus vooral je mond houdt tijdens de muziek? Kom jij met een ander doel naar zo’n avond, dan kies je een ander vak.
Luisterpodia
Een van de antwoorden op ons Hollandse geklets?
Een fenomeen dat ongetwijfeld al tientallen jaren bestaat, maar zeker de laatste jaren weer meer en meer opkomt: de luisterpodia. Podia die héél bewust communiceren dat ze bestaan om ’te luisteren naar de muziek die wordt gemaakt’. Waarbij je dus tijdens een optreden je snater houdt. In de héle zaal.
Al in 2016, voorafgaand dus aan het luisterlolly’s-initiatief in 2018, heeft een aantal kleinere muziekpodia in Nederland de krachten gebundeld. Er werd een gezamenlijke website luisterpodia.nl gemaakt.
LUISTERPODIA: Een kwestie van fatsoen
Luisteren naar muziek, dat doe je voor jezelf, maar net zozeer voor het publiek om je heen. Een concertbezoeker die écht gaat voor muziek, veroorzaakt geen ruis voor zijn buurman. Een concert beleef je samen.
Op luisterpodia komt de zogenaamde singersongwriter vaak in beeld. Alleen, als duo, trio of met een hele band. Hij of zij immers staat aan de wieg van hetgeen er klinkt. En de stijl waarin de muziek gespeeld wordt is altijd een persoonlijke en kan variëren van folk, blues, rock, jazz, wereldmuziek en zovele muziekstijlen meer.
Luister het interview over de lancering van Luisterpodia.nl terug op YouTube:
Wat mij betreft een prima initiatief, dat best nog meer aandacht en meer aangesloten podia verdient!
Tak&Band op luisterpodia
6 april 2022 staan we met Tak&Band op zo’n luisterpodium, bij Roots in ’t Groen in Geldrop.
Hoewel dit podium officieel volgens mij niet is aangesloten bij luisterpodia.nl, hoef je maar op de website te kijken om te zien dat dit podium liefde voor muziek uitstraalt. Waar al jarenlang een groep muziekliefhebbers bands uitnodigt om er vooral naar te luisteren. Waar voor en na de optredens ongetwijfeld veel gesproken zal worden, over de muziek en over allerlei andere zaken. Maar waar je tijdens het concert ‘je klep houdt’. Ik kijk er naar uit om daar met de band te spelen.
Zo heb ik bijvoorbeeld ook het Witte Kerkje in Terheijden (Breda), podium Razzmatazz in Oost-Souburg (mijn oom speelde er in een ver verleden met zijn band Sorry Paganini) en Het Zwijnshoofd in Bergen op Zoom op mijn verlanglijstje staan.
Luisterpodia gezocht
Luisterpodia zijn er dus gelukkig best te vinden, ook zonder dat er luisterlolly’s aan te pas moeten komen. Maar hun programmeringen zitten vaak al overvol, er is moeilijk tussen te komen.
Daarom mijn vraag aan jou: wie kent er in zijn of haar omgeving een echt luisterpodium? Of weet van een gelegenheid waar regelmatig bandjes spelen, zonder dat de band als ‘muzikaal behang’ of ‘muzikale omlijsting’ wordt beschouwd? Tips zijn altijd welkom!
Over de complexiteit van écht luisteren
Een gedachte die in mijn hoofd rondgaat terwijl ik dit bericht schrijf: zou die Dutch Disease ook iets te maken kunnen hebben met de algemene tendens dat mensen steeds slechter in staat zijn om écht naar elkaar te luisteren? Dat er vooral heel veel gezonden moet worden, maar dat weinig mensen meer de vaardigheid hebben om gewoon eens 100% te luisteren, terwijl iemand aan het woord is? En dat onze spanningsboog überhaupt steeds korter wordt, veel steeds sneller en korter moet?
Het ligt zo voor de hand, maar ik weet het niet. Er is juist een tegenbeweging op gang gekomen; denk aan de slow-tv programma’s en allerlei relatief langzame documentaires. Mensen hebben als tegengas voor het hectische leven en de snelle social media juist behoefte aan vertraging.
Het is wél zo dat er de laatste decennia veel en -naar mijn gevoel- steeds meer egocentrisme te vinden is. ‘Boeit het me niet, dan haak ik af’, dat gevoel. We geven dingen die ons niet dírect boeien vaak ook niet meer de kans om ons alsnog te verrassen, om ergens in meegenomen te worden.
Daarbij komt: die tendens om steeds minder écht naar elkaar te luisteren is natuurlijk overal op de wereld te zien, is niet typisch Nederlands. Dus dan zou dat ‘door concerten heen tetteren’ ook niet een typische Dutch Disease zijn, maar op podia wereldwijd een issue zijn. En…misschien is het dat ook wel. Ik heb nog geen wetenschappelijke onderbouwing van die Dutch disease kunnen vinden, behalve wat media-artikelen die reppen van ‘de ervaring van allerlei internationale artiesten is dat…’.
En tot slot: ik weet het, het zijn sowieso veel generalisaties hierboven. Muziekliefhebbers die júist komen om te luisteren zijn er gelukkig nog volop. Lang leve de Luisterpodia!
Deel je ervaringen
- Wat voor type concertganger ben jij? Is het bezoeken van een muziekconcert voor jou vooral een gezellige bezigheid, of juist een muzikaal gebeuren? Of misschien toch een combinatie van beide?
- Herken jij mijn irritatie aan dat geklets tijdens optredens door? Of stoort het jou juist helemaal niet?
- Wat denk jij, heeft ons algemene onvermogen om goed naar een ander te luisteren iets te maken met dat getetter tijdens muziekoptredens? Of generaliseer ik teveel?
Ik ben benieuwd naar jouw ervaringen en gedachten. Deel ze via de reacties hieronder, of neem contact met me op. Natuurlijk ook als je een goede tip voor een luisterpodium in jouw omgeving voor me hebt!
Meer lezen
- Bezoek de website Luisterpodia.nl en/of Facebook pagina en check straks, post-corona, de online agenda met luisterconcerten in jouw omgeving.
- Lees het 2016-artikel van Peter van Brummelen Wat is er op tegen om bij concerten gewoon je waffel te houden
“Dan ga je toch lekker thuis naar muziek luisteren”
Reactie van een babbelzieke bezoeker op de vraag of het geklets mocht stoppen. Uit bovenstaand artikel door Peter van Brummelen, 12-06-2016.
