Geschatte leestijd: 6 minuten.
Als ik me onrustig voel, of verdrietig of boos, luister ik naar muziek. Het maakt me blij, rustig en ontspannen. Muziek voelt als thuis.
Stella de Geus, finalist The Voice Kids 2017
Kindermuziekweek
Van 27 maart tot en met 5 april is het weer Kindermuziekweek. De bedoeling van deze week is om overal in het land muziekoptredens te verzorgen voor kids. Om kinderen te activeren voor muziek, maar ook om lekker te kijken en te inspireren. Het corona-virus gooide ook hier roet in het eten, maar de organisatie van de week bouwde het programma razendsnel om tot online programma. Met o.a. energizers, workshops over verschillende instrumenten, optredens van o.a. Dirk Scheele, Youtube filmpjes, danssessies en dagelijkse voorleesmomenten met lezen op muziek.
Ik vind dat fenomeen ‘de dag van’…’de week van’…’de maand van’ een beetje aan kracht inboeten de laatste tijd. Iedere dag is het wel weer een dag van een specifiek thema. Alle thema’s schreeuwen om aandacht, om online deelname, om succesvolle social campagnes. Ik heb het idee dat veel mensen een beetje “dag van…”-moe zijn. Voel jij dat ook? Laat het me weten, via de reacties.
Maar, opportunisme is mij niet vreemd, deze “Muziek-tiendaagse” vind ik toch zeker de moeite waard. De kracht van muziek voor kinderen is zo sterk, en zo universeel…muziek kan voor kinderen (en volwassenen) in deze onzekere tijden zéker een instrument van troost en ontspanning zijn.
Wat is nu precies die kracht van muziek?
“Muziek is voor mij Leven en Vrijheid”, zegt FunX radio dj Fernando Halman in de Kindermuziekweek-special. “Soms kun je een gevoel niet in woorden omschrijven, maar kan muziek het perfect weergeven. Ik vind het betoverend als akkoorden van muziek samensmelten met de tekst die er op wordt gezet. Dan heb je een legendarisch nummer”.
Door muziek te maken, bijvoorbeeld via muziekonderwijs, ontwikkelen kinderen de topfuncties van hun brein, waardoor ze niet alleen beter gaan rekenen en schrijven, maar ook doordacht zullen handelen in hun dagelijkse leven. Kinderen raken ontroerd door muziek, ontspannen, of juist heel blij. Luisteren naar een concert, klassiek of pop, is voor kinderen een actief proces. Kinderen worden verrast, horen voor hen nog onbekende klanken en kunnen allerlei verschillende beelden ontwikkelen bij het luisteren van die muziek. Het leert hen scherper waarnemen en bewuster na te denken over wat ze horen en ervaren.
Wat gebéurt er in je brein als je muziek maakt?
Het bespelen van een instrument of het zingen in een koor is niet alleen leuk om te doen. Het is ook ontzettend gezond. Het geheugen verbetert en het probleemoplossend vermogen ontwikkelt. Op jonge leeftijd zorgt het bespelen van een instrument ervoor dat de verbindingen tussen taalgebieden in het brein verbeteren. Dit komt doordat de linker- en rechterhelft van de hersenen beter met elkaar samenwerken. En dat is ook weer belangrijk voor de interactie tussen emoties en het gedrag.
Dopamine, oxytocine: er gebeurt van alles in je lijf bij muziek
Als je muziek luistert worden onder andere diverse motorische gebieden in de hersenen actief. Hierdoor willen we graag bewegen op muziek. Ook wordt het stofje dopamine aangemaakt, dat zorgt voor een gelukzalig gevoel. En als we muziek maken in groepsverband dan komt de stof oxytocine vrij. Dit is ook een geluksstofje dat zorgt voor een gevoel van saamhorigheid.
In 2019 en 2020 werd bekend dat patiënten minder pijn ervaren door muziek te luisteren. Ook is er minder pijnmedicatie nodig als patiënten muziek luisteren, voor, tijdens en na een operatie.
Motoriek, sensoriek, emotie, cognitie: muziekspelen is een supercombinatie van alle factoren.
Neuropsycholoog Erik Scherder
Mijn kinderen en muziek
Ik heb zelf een muzikale jeugd gehad. Ik schreef er al eerder over, maar met een vader die dirigent was en muzieklessen (AMV, Algemene Muzikale Vorming) gaf ging dat eigenlijk vanzelf. Er is nooit gepusht, maar muziek luisteren en maken hoorde er gewoon bij. Als vanzelf ging ik na de algemene muzieklessen een instrument bespelen. Later koos ik bewust voor piano en synthesizer en begon mijn leven als (amateur)muzikant. Ik heb daar ontzettend veel profijt van gehad. Nu nog, want: muziek maken verlaagt tijdelijk mijn (chronische pijn)beleving. Hoe letterlijk wil je de kracht van muziek ervaren!
Mijn kinderen heb ik ook nooit gepusht om iets met muziek te gaan doen. Van kleins af aan zingen en dansen ze er al op los. Om één of andere reden ontwikkelde ik in de loop der jaren een zangblokkade, maar met mijn kids zette ik die tijdelijk opzij. Als er verder geen toeschouwers waren, tenminste. Regelmatig ging ik met een van de kinderen achter de piano zitten, lekker even ‘rammen op de toetsen’. In latere jaren kwam er huiswerk bij vanuit de muziekles op school en gingen ze serieuzer oefenen. Maar tot voor kort had geen van de drie ambitie om écht iets met het leren van een instrument te gaan doen.
Piano en bandles bij The Loads, onze overburen
Totdat Tijs uit het niets zei ‘Pap, ik wil op pianoles. En dan niet van die klassieke piano, maar zoals jij dat doet, op dat keyboard (synthesizer) of iets met een band’. Dat gaat wel vaker zo met Tijs; een hele tijd hoor je hem er weinig over, pushen heeft ook volkomen geen zin (los van dat ik nooit heb wíllen pushen), en opeens komt hij er mee. En dan zal het ook gaan gebeuren 😉 Van mij had het uiteraard ook gitaar, saxofoon of drums mogen zijn, maar natúúrlijk is het leuk dat hij kiest voor mijn favoriete instrument -en ook wel zo praktisch…
Ik heb hem, na een eerste aanzetje vanuit mij, laten uitzoeken hoe dat werkte bij de Nieuwe Veste (de ‘culturele markthal’ in Breda, mede dus muziekschool). Zij bleken een heel mooi combiprogramma te hebben waarbij je wekelijks een halfuur piano/synthesizer les hebt (alleen of in duo) en direct daarna een halfuur bandles. Gewoon, samenspelen vanaf moment 1…ideaal. Samen muziek maken leert je luisteren naar anderen, nadenken over welke rol je hebt in een groep en welke partijen daar bij passen. De lessen bleken ook nog eens bij ons aan de overkant gegeven te worden, in Nieuwe Veste-dependance The Loads. Ideaal x2.
Nieuwe Veste-docente Karina (Rombouts) is creatief in Corona-tijd, want de lessen gaan gewoon door, online. Met een verbinding via videobellen krijgt Tijs alsnog virtueel les, zodat hij vooruit blijft gaan. Alleen het bandgedeelte staat logischerwijs even stil.
Ik vind het fantastisch te zien dat in ieder geval één van mijn kids de kracht van het zélf maken van muziek kan ervaren. De andere twee hebben andere creatieve of sportieve hobby’s, zoals dansen en zingen, en dat is uiteraard ook prima.
Muziek als afleider voor kinderen in ziekenhuizen
Ik heb er al meer over geschreven maar een heel bijzondere manier van het toepassen van die ‘kracht van muziek’ gebeurt bij Stichting Muziekids. Met muziek in ziekenhuizen en zorginstellingen willen zij zo veel mogelijk kinderen en jongeren afleiden en soms ook troost bieden. Het inzetten van muziek als het even niet, of helemaal niet, lekker met je gaat. Op momenten dat je opgenomen bent en er weinig te beleven valt in het ziekenhuis komen muziekvrijwilligers bij je aan bed of loop je zelf naar de studio, waar mogelijk. Lekker even een halfuurtje of uur geen patiënt zijn, maar gewoon kind. Samenspelen met andere leeftijdsgenoten, onder begeleiding en aansporing van muziekprofessionals.
Muziekids biedt eigenlijk een jaarrond-Kindermuziekweek. Muziek geeft kinderen voor even dat gevoel van ‘geborgenheid’, biedt afleiding als kinderen hun ’thuis’ missen. En dat gebeurt inmiddels op steeds meer locaties in Nederland. Het doel is om op iedere locatie waar Muziekids actief is of wordt, zoveel mogelijk dagdelen actief te kunnen zijn met muziek. Ieder dagdeel heeft -uiteraard- een kostprijs (instrumenten, reiskosten, vrijwilligerskosten, salariskosten van de studioleiders, etc.).
Méér muziek voor méér kinderen op méér (ziekenhuis)locaties
Heb jij een goed idee om een fundraising actie op te starten voor Muziekids? Zodat steeds méér kinderen overal in Nederland jaarrond die kracht van muziek kunnen ervaren? Heb jij toegang tot fondsen, subsidies of werk je voor een werkgever die kinderen in ziekenhuizen kan ondersteunen? Leg contact en ik ga je koppelen aan Muziekids!
Deel jouw ervaringen
- Heb je zelf ervaring met de kracht van muziek? Wanneer heeft muziek jouw geholpen op mooie of droevige momenten? Welke bijzondere herinneringen heb jij bij muziek?
- Volgen jouw kinderen muziekles, op school en/of via een particuliere docent of muziekschool? Welke keuzes gingen daar aan vooraf? En treden ze ook wel eens live op?
Meer lezen?
- Meer lezen over de Kindermuziekweek? Bezoek de week online en lees de Kindermuziekweek-special.
- Het werk van Muziekids steunen? Laat mij je helpen om Muziekids te steunen.
- Meer weten over muziekles in Breda? Bezoek de website van de Nieuwe Veste. Of ga direct naar de infopagina over keyboard&bandles.
